مرتضی صمدیان - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه تبریز و مدرس گروه مهندسی عمران، موسسه آموزش عالی علم و فن ارومیه
بهزاد حصاری - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، دانشگاه ارومیه، ایران
میرعلی محمدی - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده ی فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه
محمد حسین تقی اعلمی - استاد گروه مهندسی عمران، دانشکده ی فنی و مهندسی، دانشگاه تبریز

رودخانه ها سیستمی کاملا پویا بوده و الگوی مورفولوژیک آن ها به طور پیوسته در طول زمان تغییر می کند. ازاین رو با بررسی رفتار هیدرولوژیکی و هیدرولیکی آن اهمیت طرح های ساماندهی، کنترل سیلاب و هرگونه تغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه های هیدرولیک جریان می­شود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق شرایط هیدرودینامیکی بازه­ی بالادست و پائین دست سازه پل وحدت در شهر شاهین­دژ آذربایجانغربی به طول یک کیلومتر با نرم افزار MIKE۱۱ در شرایط موجود و سناریوهای مختلف متاثر از عملیات ساماندهی شبیه­سازی گردید. در شرایط موجود (پل با دهنه ۱۲۰ متری)، به ازای دوره­ی بازگشت ۲۵ سال رودخانه (دبی ۱۲۰۰مترمکعب بر ثانیه)، سطح آب بالاتر آمده و سواحل اطراف در معرض خطر سیل قرار می گیرد. با عملیات ساماندهی و تعریض پل به دهنه­ی ۳۰۰ متری، علاوه بر آزادسازی حدود ۹۰ هکتار از اراضی مجاور در دو سمت رودخانه، مقادیر سطح جریان و به تبع آن تراز سطح آب در حدود ۶۵ سانتی متر کاهش داشته که باعث افزایش ظرفیت میزان آبگذری رودخانه (در حدود ۱۱۵ هزار مترمکعب) در محدوده­ی مورد نظر خواهد شد. ضمنا میزان خطای برآورد حجم جریان ( REV ) و میزان خطای نسبی در دبی اوج ( REQP ) برای شرایط ساماندهی به ترتیب برابر ۱۹۷/۰ و ۷۹۲/۱ درصد بوده که در حدود ۰۶۸/۰ و ۸۲/۲ درصد نسبت به شرایط موجود کاهش داشته که بر اساس دامنه­ی شاخص های آماری، تناسب کاملی بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده وجود داشته است. این مقادیر نشانگر تاثیر بالقوه عملیات ساماندهی رودخانه در آبگذری و روندیابی جریان است.

شبیه سازی ساماندهی رودخانه, زرینه رود, تراز سطح آب سیلاب, شبیه سازی پل با عرشه