مهدی کماسی - استادیار گروه مهندسی عمران - دانشگاه آیت اله العظمی بروجردی (ره)
سروش شرقی - دانشجوی کارشناسی ارشد-مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی-دانشگاه آیت اله العظمی بروجردی(ره)، بروجرد، ایران
وحید نورانی - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، ایران

تحلیل سری زمانی فرایندهای هیدرولوژیکی نقش بسزایی را در شناخت دقیق رفتار این فرایندها ایفا می­کند. معیار موجک-آنتروپی شاخصی نوین جهت بررسی نوسانات سری های زمانی می باشد. در این مقاله با بهره گیری از معیار موجک-آنتروپی ترتیب عوامل موثر در کاهش تراز آب­زیرزمینی در دشت سیلاخور مورد بررسی قرار گرفته است. به طور کلی کاهش معیار موجک-آنتروپی یا کاهش پیچیدگی سری زمانی یک پدیده، بیانگر کاهش میزان نوسانات طبیعی سری زمانی و در نتیجه نشان دهنده ی رخداد یک روند نامطلوب در سری زمانی است. در این­ راستا جهت شناسایی عامل موثر در افت سطح آبخوان ابتدا سری­های زمانی ماهانه­ی بارش، دما و دبی رودخانه­های این دشت به بازه های زمانی کوچک تر تقسیم شدند و سپس هرکدام از این سری ها تحت تبدیل موجک به چندین زیر­سری با مقیاس­های زمانی مختلف تجزیه شد و نهایتا پس از محاسبه انرژی موجک نرمال شده برای این زیرسری های زمانی، معیار موجک-آنتروپی برای هر یک از این    بازه­های زمانی محاسبه گردید. نتایج به دست آمده از تحلیل تغییرات معیار موجک-آنتروپی گویای این واقعیت است که کاهش ۷۱ درصدی پیچیدگی دبی رودخانه های خروجی از این منطقه بیشتر از تغییرات بارش و دما با کاهش پیچیدگی به ترتیب به اندازه­ی ۱۳ و ۵/۱۰ درصد بر کاهش پیچیدگی تراز آب­زیرزمینی تاثیر گذاشته است و این موضوع گویای تقدم تاثیر عوامل انسانی بر عامل تغییر اقلیم در کاهش تراز سطح آب­زیرزمینی در این دشت است.

تراز متوسط آب زیرزمینی, دشت سیلاخور, تبدیل موجک, معیار موجک-آنتروپی