نرگس خرمانی - کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
همت اله پیردشتی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ارسطو عباسیان - استادیار گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهرانوش امامیان طبرستانی - دکتری زراعت، گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
زهرا نوری آکندی - دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

اهداف: کمبود آب از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و نمو گیاهانی مانند ریحان است که کاربرد باکتری های افزاینده رشد و سیلیس موجب بهبود آن ها می شوند. در همین راستا پژوهشی با هدف بررسی اثر باکتری اینتروباکتر و محلول پاشی سیلیس بر ویژگی های رشدی و فیزیولوژیک ریحان در شرایط کم آبیاری اجرا شد.مواد و روش ها: این پژوهش به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی آبیاری در سه سطح (دور آبیاری دو، سه و چهار روز) و عامل فرعی باکتری اینتروباکتر در دو سطح (شاهد و تلقیح) و سیلیس در چهار غلظت (۰، ۶X، ۶C و ۱۲X) بودند.یافته ها: نتایج نشان داد آبیاری سه و چهار روز به تنهایی موجب کاهش صفات رشدی و برخی صفات فیزیولوژیک گردید. اما شاخص کلروفیل برگ در دور آبیاری سه و چهار روز و درصد و عملکرد اسانس در آبیاری چهار روز افزایش ۱۱ تا ۲۹ درصدی را نشان دادند. در شرایط کم آبیاری، افزودن سیلیس ۱۲X در برخی از صفات بسیار مفید واقع شد. بکارگیری باکتری همراه با سیلیس ۱۲X توانست کلروفیل a و a+b را در شرایط آبیاری کامل و عملکرد ماده خشک را در شرایط کم آبیاری بهبود ببخشد. اما در شرایط کم آبیاری، کاربرد سیلیس ۱۲X درصد و عملکرد اسانس را به بالاترین میزان بهبود بخشید.نتیجه گیری: در مجموع تاثیر مثبت سیلیس بر بهبود صفات رشدی و فیزیولوژیک ریحان بیشتر از باکتری بود. به علاوه سیلیس با غلظت بالا (X) نتایج بهتری نسبت به غلظت پایین (C) نشان داد.

اسانس, باکتری اینتروباکتر, خشکی, ریحان, سیلیس