افسانه عالی نژادیان بیدآبادی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
محمد زینوند - علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
اکبر سهرابی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
محمد فیضیان - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
امیدعلی اکبرپور - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

اهداف: مطالعه به منظور ارزیابی اثر مواد بهساز بر برخی از ویژگی های مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و عناصر موجود در دانه باقلا انجام گردید.مواد و روش ها: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ در مزرعه‎ ای شهرستان دره شهر - استان ایلام، روی گیاه باقلا انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل انواع مواد بهساز و مقادیر ناهمانند مواد بهساز (بقایای یونجه (۵، ۱۰ و ۱۵ تن در هکتار)، کاه و کلش گندم (۵ و ۱۰ تن در هکتار)، کود مرغی (۲، ۴ و ۶ تن در هکتار) و کود شیمیایی) بود. یافته ها: بیشترین شاخص سطح برگ، تعداد برگ، ارتفاع بوته، مقدار آب نسبی، پروتئین دانه، پتاسیم دانه و نیتروژن دانه در تیمار ۱۵ تن در هکتار بقایای یونجه و بیشترین تعداد غلاف، شاخص کلروفیل برگ، فسفر دانه و عملکرد تر دانه در تیمار شش تن در هکتار کود مرغی و بیشترین مقدار منیزیم دانه در تیمار ۱۵ تن در هکتار کاه و کلش گندم به دست آمد.نتیجه گیری: مواد بهساز به دلیل بالا بودن خاصیت نگهداری رطوبت در خاک می توانند تاثیر بسیار زیادی بر محتوی آب نسبی برگ داشته باشند. همچنین این مواد به علت فراهمی بهتر عناصر غذایی در فصل رشد گیاه و به دنبال آن گسترش بیشتر شاخص سطح برگ و دیگر خصوصیات فیزیومورفولوژیک گیاه شد. با توجه به قیمت پایین تر بقایای گیاهی یونجه نسبت به کود مرغی و نیز امکان دسترسی به آن در بیشتر نقاط کشور، نسبت به سایر سطوح کودی مناسب تر بوده و قابل توصیه است.

پروتئین دانه, شاخص سطح برگ, شاخص کلروفیل, عملکرد دانه, مقدار آب نسبی