فهیمه یازرلو - گروه باغبانی، گرایش گیاهان دارویی، موسسه آموزش عالی بهاران، گرگان، ایران
عباسعلی نوری نیا - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران
شبنم خوشبخت - گروه باغبانی، گرایش گیاهان دارویی، موسسه آموزش عالی بهاران، گرگان، ایران

هدف: این آزمایش با هدف بررسی تاثیر مصرف کود های بیولوژیک و ورمی کمپوست بر صفات مورفولوژیک وعملکرد گیاه گاو زبان ایرانی اجرا شده است.مواد و روش ها:آزمایش در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار اجرا شد. دو فاکتور A. کود بیولوژیک در سه سطح a۱- شاهد (بدون مصرف کود)، a۲- کود هربان، a۳- کود پروبیوتیک حاوی Bacillus Subtilis UTB ۹۶، و B. ورمی کمپوست در سه سطح، b۱- شاهد (بدون مصرف کود)، b۲- مصرف ۱۵۰ گرم (۱۵ درصد) و b۳- مصرف ۳۰۰ گرم (۳۰ درصد) ورمی کمپوست به ازای هر کیلوگرم خاک بررسی شدند. صفات مورفولوژیک اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بین سطوح کودهای بیولوژیک و ورمی کمپوست از نظر بیش تر صفات در سطوح پنج درصد (p≤۰/۰۵) تفاوت معنی داری وجود دارد. در تیمار ورمی کمپوست ۱۵۰ گرم بر کیلوگرم (۱۵ درصد) مقادیر به دست آمده از اندازه گیری صفاتی مانند وزن خشک (۱۲/۱۱گرم) و طول ریشه (۷۲/۳۱ سانتی متر)، وزن خشک (۱۲/۶ گرم) و طول بلندترین ساقه (۳۳/۳۰ سانتی متر)، همچنین صفات تعداد گل های تازه روی بوته (۱۹ عدد) و وزن خشک گل (۴۴۶ میلی گرم) نسبت به تیمار بدون مصرف ورمی کمپوست افزایش داشتند. نتیجه گیری: به منظور توسعه سیستم کشاورزی پایدار تولید و برای افزایش و بهبود صفات مورفولوژیک گیاه دارویی گاو زبان ایرانی، حفظ تعادل مواد مغذی، مصرف کود های آلی ارگانیک ورمی کمپوست تا مقدار ۱۵ درصد، کود بیولوژیکی طبیعی و حاوی باکتری های رایزوسفری محرک رشد و پروبیوتیک توصیه می شود.

بیولوژیک, خصوصیات مورفولوژیکی, کشاورزی پایدار, ورمی کمپوست, Echium amoenum