عزیز مجیدی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
غلامرضا خلیل زاده - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش
فرهاد رجالی - بخش تحقیقات بیولوژی خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران

اهداف: بررسی تاثیر اسید هیومیک و گلایسین بتائین بر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی گندم دیم، از اهداف مهم این پژوهش بودند.مواد و روش ها: آزمایش به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی (۹۸-۱۳۹۶) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم آذربایجان غربی اجرا شد. عامل اصلی شامل ارقام باران و آذر۲، عامل فرعی اول اسید هیومیک در دو سطح پیش تیمار با محلول پنج درصد اسید هیومیک و عدم پیش تیمار و عامل فرعی دوم گلایسین بتایین در دو سطح محلول ۱۰۰ میلی مولار و شاهد در مراحل اولین گره ساقه و نمو آبستنی بودند. یافته ها: نتایج نشانگر تفاوت معنی دار بین دو رقم باران و آذر۲ ازنظر غلظت فسفر دانه بوده و مقدار آن در رقم باران ۳۵/۵ درصد بیشتر از رقم آذر۲ بود. اسید هیومیک بطور معنی داری صفات وزن هزار دانه (۹۴/۲ درصد)، عملکرد دانه (۷۶/۵ درصد) و غلظت فسفر دانه (۶۴/۲ درصد) را افزایش داد. محلول پاشی گلایسین بتائین باعث افزایش صفات وزن هزار دانه (۸۳/۳ درصد)، تعداد دانه در سنبله (۲۸/۵ درصد)، تعداد سنبله در مترمربع (۰۳/۱۳ درصد)، عملکرد دانه (۴۹/۸ درصد) و محتوی پروتئین دانه (۵۴/۴ درصد) شد. در رقم باران، برهم کنش اسید هیومیک و گلایسین بتائین تاثیری بر شاخص برداشت نداشتند ولی، در رقم آذر۲ گلایسین بتائین بدون اسید هیومیک شاخص برداشت را ۹۱/۶ درصد افزایش داد. نتیجه گیری: بطورکلی، چنین نتیجه گیری می شود که کاربرد پیش تیمار اسید هیومیک و محلول پاشی گلایسین بتائین، باعث افزایش عملکرد و پروتئین دانه گندم دیم شده و به عنوان یک روش موثر برای بهبود تولید گندم دیم می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

آذر ۲, باران, پیش تیمار, عملکرد دانه, محلول پاشی