اثرات زیست محیطی نظام تولید گندم آبی با رویکرد ارزیابی چرخه حیات (مطالعه موردی: استان اردبیل(

چکیدهاهداف: ارزیابی چرخه حیات (LCA)رویکردی برای مطالعه اثرات زیست محیطی تولید محصول یا انجام یک فعالیت است که بر اساس دو شاخص میزان مصرف منابع وانتشارآلاینده­ها محاسبه می­گردد. یکی از محدودیت­های استفاده از نهاده­ها در بخش کشاورزی انتشار آلاینده­های مختلف می­باشد که اثرات منفی بر محیط زیست دارند. هدف از این پژوهش بررسی انتشار آلایند­ه­های زیست­محیطی در مراحل مختلف تولید گندم آبی در استان اردبیل است. مواد و روش­ها: برای تجزیه وتحلیل اثرات زیست محیطی، از روش ISO۱۴۰۱۴ به ازای یک واحد کارکردی معادل با یک تن دانه استفاده شد. داده­های موردنیاز از طریق پرسشنامه ومصاحبه حضوری با تولیدکنندگان گندم آبی استان در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ جمع آوری شدند. اثرات زیست­­محیطی در قالب هفت گروه تاثیر گرمایش جهانی، سمیت برای اکوسیستم­های خشکی، اسیدی شدن، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات، تخلیه منابع پتاسیم و منابع آبی با استفاده از ارزیابی چرخه حیات(LCA)  مورد بررسی قرار گرفت.  یافته­ها: برآورد شاخص­های زیست محیطی (EcoX) و یا تخلیه محیطی (RDI) برای گروه­های تاثیر نشان داد که ارزش­های EcoX و RDI برای گروه­های تاثیر گرمایش جهانی، اسیدیته، اوتریفیکاسیون اکوسیستم خشکی و تخلیه منابع فسیلی، فسفات، پتاسیم و منابع آبی به ترتیب برابر با ۰۷۵/۰، ۱۷۸/۰، ۴۰۱/۰، ۰۳۶/۰، ۶۲۸/۰، ۰۴۰/۰ و ۳۵۳/۰ به­دست آمد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت در میان شاخص­های زیست محیطی اوتریفیکاسیون خشکی بیشترین تاثیر منفی و در میان گروه­های تخلیه منابع، تخلیه منابع فسفات بالاترین پتانسیل آسیب به محیط زیست را دارد. نتیجه­گیری: به نظر می­رسد که مدیریت مصرف بهینه کودهای شیمیایی به ویژه کود نیتروژن و فسفر بر مبنای بهره­گیری از اصول کم نهاده و کاربرد انواع نهاده­های آلی، کاشت گیاهان تثبیت­کننده نیتروژن و خاک ورزی حداقل می­توان از روش های مختلف مدیریت نظام زراعی بهره جست. تا بتوان گامی برای کاهش اثرات زیست محیطی باشد.

Keywords:

آلاینده ,  ارزیابی چرخه حیات , اوتریفیکاسیون خشکی , گندم , تخلیه منابع