سارا محمدی کله سرلو - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران
رئوف سید شریفی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران
محمد صدقی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران
حامد نریمانی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران
راضیه خلیل زاده - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده هدف: شوری از مهم­ترین تنش­های محیطی است که رشد و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش می­دهد. کاربرد کودهای زیستی و آلی، رشد و عملکرد گیاهان در برابر تنش­های محیطی مختلف از جمله شوری را، افزایش می­دهد. بررسی نقش کاربرد ورمی­کمپوست، هیومیک اسید و تلقیح بذر با فلاوباکتریوم در بهبود مولفه­های پرشدن دانه و عملکرد چاندم از اهداف این پژوهش بود.   مواد و روش­ها: آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۸ اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح شوری (عدم اعمال شوری به­عنوان شاهد و شوری ۵۰ و ۱۰۰ میلی­مولار NaCl) و کاربرد کودهای زیستی (عدم کاربرد کودهای زیستی به­عنوان شاهد، کاربرد ورمی­کمپوست، تلقیح بذر با فلاوباکتریوم، کاربرد توام ورمی­کمپوست و فلاوباکتریوم) و محلول­پاشی هیومیک اسید (محلول­پاشی با آب به­عنوان شاهد و محلول­پاشی دو گرم در لیتر هیومیک اسید) بود.   یافته­ها: نتایج نشان داد که کاربرد توام ورمی­کمپوست با فلاوباکتریوم و محلول­پاشی هیومیک اسید در شرایط عدم اعمال شوری، غلظت کلروفیل  a(۳۸/۸۳ درصد)، کلروفیل کل (۶۱/۷۶ درصدی)، کاروتنوئید (۲۶/۸۹ درصدی)، حداکثر وزن دانه (۵۶/۵۳ درصدی)، طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه چاندم (به­ترتیب ۳۹/۱۹ و۱۱/۵۵ درصدی) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و هیومیک اسید در بالاترین سطح شوری خاک افزایش داد. همچنین کاربرد توام ورمی­کمپوست با فلاوباکتریوم و محلول­پاشی هیومیک اسید در شرایط عدم اعمال شوری، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه و عملکرد دانه تک­بوته چاندم را افزایش داد.   نتیجه­گیری: کاربرد کودهای زیستی و هیومیک اسید می­تواند بواسطه بهبود غلظت کلروفیل و مولفه­های پرشدن دانه، عملکرد دانه چاندم را در شرایط شوری خاک افزایش دهد.

واژه­های کلیدی: سرعت پرشدن دانه, عملکرد, کودهای زیستی, غلظت کلروفیل