نازیلا ابوسعیدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، دانشگاه جیرفت
مهرانگیز جوکار - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت
احمد آیین - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، جیرفت، ایران
جواد طایی سمیرمی - گروه مهندسی تولیدات گیاهی، دانشکده مهندسی کشاورزی و دامپزشکی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

چکیده اهداف: این پژوهش به منظور بررسی برخی خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی زوفا تحت تاثیر کود نیتروژن و تنش گرما انجام­­ گردید.   مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف کود نیتروژن، صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و فاکتور فرعی شش تاریخ کاشت مختلف به فاصله ۳۰ روز از ۲۵ مهرماه تا ۲۵ اسفندماه در نظر گرفته شد.   یافته ها:افزایش کود نیتروژن در سطح ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار سبب افزایش طول سرشاخه گلدار (۱/۱۸ درصد)، وزن سرشاخه گلدار (۵/۳۹ درصد)، ارتفاع بوته (۱/۲۰ درصد)، عملکرد زیست توده (۳/۴۳ درصد) و عملکرد اسانس کل (۲/۴۷ درصد) در مقایسه با عدم مصرف آن شد. بیشترین عملکرد اسانس کل (۳۶۰۵۱ گرم در هکتار) در تیمار T۱N۳ به دست آمد که ۷/۸۹ درصد نسبت به تیمارT۴N۱ افزایش داشت. افزایش دمای­محیط در بازه ۲۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد طول سرشاخه، وزن سرشاخه و زیست­توده را بصورت خطی کاهش­دا،د اما کاهش عملکرد اسانس در بازه دمایی فوق به صورت یک تابع کوادراتیک (R۲=۰.۸۶) برازش داده شد. تنش گرما در تاریخ های کشت تاخیری T۳، T۴، T۵ و T۶ میزان عملکرد اسانس را نسبت به تاریخ کشت T۱ به ترتیب به میزان ۵/۳۰، ۳/۷۰، ۴/۶۶ و ۳/۳۹ درصد کاهش داد.   نتیجه گیری: استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش کلیه صفات گردید. برای کاهش تاثیر تنش گرما و حصول عملکرد بهینه در منطقه نیمه گرمسیری جیرفت کاشت گیاه زوفا در در دامنه ۲۵ مهرماه تا ۲۵ آبان ماه و کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم کود نیتروژن پیشنهاد می گردد.      [f۱]در قسمت مواد و روش توضیح داده شد. شاخص روز فیزیولوژیک به منظور بررسی تغییرات فنولوزیک گیاه تحت تتنش و در نتیجه تغییرات کمی عملکرد بررسی شد.

واژه های کلیدی: تنش گرما, روز فیزیولوژیک[f۱], زیست توده زوفا, عملکرد اسانس, کود نیتروژن