تاثیر سیستم کشت مخلوط افزایشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص های سودمندی زوفا (Hyssopus officinalis) و اسفرزه (Plantago ovate Forsk)

اهداف: این پژوهش به منظور بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخص­های ارزیابی کشت مخلوط زوفا و اسفرزه و تعیین بهترین نسبت کشت مخلوط این دو گونه انجام شد. مواد و روش ها:  آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در مزرعه پژوهشی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه جیرفت اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل ۲۰% اسفرزه+ ۱۰۰ % زوفا ، ۴۰ % اسفرزه+ ۱۰۰ % زوفا، ۶۰% اسفرزه+ ۱۰۰ % زوفا، ۸۰% اسفرزه+ ۱۰۰ % زوفا، ۱۰۰% اسفرزه+ ۱۰۰ % زوفا و کشت خالص دو گونه بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد زیست توده و عملکرداسانس گیاه زوفا و ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت گیاه اسفرزه بود. برای ارزیابی کارایی و سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص از شاخص نسبت برابری زمین (LER) و شاخص بهره وری سیستم  (SPI) استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد کلیه ی صفات مورد بررسی به استثنای عملکرد زیست توده زوفا به طور معنی داری تحت تاثیر نسبت های مختلف کشت مخلوط قرار گرفتند. بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک اسفرزه به ترتیب ۳/۳۳۹۳ و ۶/۴۲۸۶ کیلوگرم در هکتار در کشت خالص حاصل شد. بیشترین عملکرد اسانس از کشت خالص زوفا حاصل شد  که با نسبت کشت  ۱۰۰ % زوفا +  ۲۰ % اسفرزه اختلاف معنی داری نداشت (۷/۱۶۱ و ۸/۱۳۵کیلوگرم در هکتار[pl۱] ). حداکثر نسبت برابری زمین (۴۱/۱) و شاخص بهره وری (۲۱۹۹۸) در تیمار ۱۰۰ % زوفا + ۸۰ % اسفرزه به دست آمد. نتیجه گیری کلی: نسبت برابری زمین در همه تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از یک به دست آمد که نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص می باشد. بر اساس نتایج حاصله، تیمار ۱۰۰ % زوفا + ۸۰ % اسفرزه به عنوان بهترین الگوی کشت در منطقه پیشنهاد می گردد.  [pl۱]عملکرد اسانس با واحد کیلوگرم در هکتار تصحیح گردید.

Keywords:

اسفرزه , زوفا , شاخص بهره وری , عملکرد بیولوژیک , عملکرد اسانس , کارایی استفاده از زمین