یوسف نصیری - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه

چکیده اهداف:  بررسی اثر ماشک گل خوشه ای (Vicia villosa Roth.) بر کنترل علف های هرز، عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گشنیز (Coriandrum sativum L.) در کشت مخلوط از اهداف مهم این پژوهش بودند.   موادوروش ها:آزمایش به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سال ۱۳۹۷ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشگین­شهر اجرا شد. اثر علف های هرز به عنوان عامل اصلی در دو سطح کنترل علف های هرز و عدم کنترل علف های هرز و الگوهای مختلف کاشت در ۷ سطح کشت خالص گشنیز، کشت خالص ماشک گل خوشه ای، کشت مخلوط گشنیز و ماشک گل خوشه ای (۱:۱) با فاصله­های مختلف بوته ها روی ردیف های ماشک گل خوشه ای شامل: ۵ (A)، ۵/۷ (B)، ۱۰ (C)، ۵/۱۲ (D) و ۱۵ (E) سانتی متر به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.   یافته ها: بیشترین تعداد ساقه های فرعی و درصد اسانس (۲۹/۰ درصد) در مخلوط E، تعداد چتر دربوته در همه تیمارهای مخلوط، تعداد دانه در چتر در تیمارهای C و D به دست آمد. بیشترین عملکرد بیولوژیکی (۳۰۱۳ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (۲/۶۸۹ کیلوگرم در هکتار) در کشت های خالص با کنترل علف هرز و بیشترین عملکرد اسانس در کشت خالص (۸۵/۱ کیلوگرم در هکتار) و کشت مخلوط گشنیز و ماشک گل خوشه­ای با فاصله کشت ۱۵ سانتی متر (۸۶/۱ کیلوگرم در هکتار) در شرایط کنترل علف های هرز به­دست آمد. کمترین زیست توده علف های هرز (۵/۱۵۱ گرم در مترمربع) در کشت مخلوط با فاصله کاشت ۵ سانتی­متری ماشک گل­خوشه­ای بدون تفاوت معنی دار با فاصله­های کاشت ۵/۷ و ۱۰ سانتی­متری ماشک گل­خوشه­ای ثبت شد. نسبت برابری زمین (LER) بر اساس عملکرد بیولوژیکی در همه تیمارهای مخلوط بزرگتر از یک بود و بیانگر برتری کشت مخلوط نسبت به تک کشتی هر یک از دو گیاه در تیمارهای مورد بررسی بود.   نتیجه گیری: به طور کلی، برای دستیابی به عملکرد بیشتر اسانس گشنیز در کشت مخلوط با ماشک گل خوشه ای، فاصله ردیف های کاشت ۱۵ سانتی متر ماشک در شرایط کنترل علف هرز و فاصله کاشت ۵ سانتی متر ماشک بدون کنترل علف هرز مناسب می باشند. برای کنترل بیشتر بر علف های هرز، فواصل کاشت ۵، ۵/۷ و ۱۰ سانتی متری ماشک گل خوشه ای در کشت مخلوط با گشنیز موثر خواهند بود.

اسانس, عملکرد دانه, زیست توده علف هرز, گشنیز, ماشک, نسبت برابری زمین