خدیجه علیزاده - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه
اسماعیل رضائی چیانه - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه
رضا امیرنیا - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه
محسن برین - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

به­منظور بررسی عملکرد دانه، جذب عناصر غذایی پرمصرف و برخی از شاخص­های بیولوژی خاک در  کشت مخلوط بزرک و باقلا تحت تاثیر کود­های زیستی، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی ۱۳۹۶ انجام شد. عامل اول شامل الگوی کشت در پنج سطح شامل کشت خالص بزرک، کشت خالص باقلا، کشت مخلوط یک ردیف بزرک + یک ردیف باقلا، دو ردیف بزرک + دو ردیف باقلا و سه ردیف بزرک + سه ردیف باقلا و عامل دوم مصرف کودهای زیستی شامل ترکیب قارچ میکوریزا (حاوی سه نوع قارچ از جنس(Glomus mossea+ Glomus intraradices+ Glomus etunicatum+ باکتری­های تامین کننده نیتروژن (ازتو بارور۱، حاوی باکتری­های تثبیت کننده نیتروژن از گونه vinelandii Azotobacter)، فسفر (فسفات بارور-۲، حاوی دو نوع باکتری حل­کننده فسفات از گونه­هایagglomerans Pantoea و Pseudomonas putida)، پتاسیم (پتابارور-۲، حاوی باکتری­های آزاد ­کننده پتاسیم ازگونه­های Pseudomonas vancouverensisوPseudomonas koreensis ) و گوگرد (سولفوبارور-۱، حاوی باکتری تیوباسیلوس Thiobacillus) و عدم مصرف کود بود. نتایج نشان داد که الگوی کشت بر عملکرد دانه، جذب عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم اثر معنی­دار داشت. بیشترین عملکرد دانه باقلا ( kg.ha-۱۴۲۸۰) و بزرک (kg.ha-۱۲۲۳۰) از کشت خالص حاصل شد اما، میزان جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در کشت مخلوط در مقایسه کشت خالص هر دو گونه بالاتر بود و میزان جذب این عناصر در تیمار با کود زیستی نسبت به عدم مصرف کود (شاهد) افزایش معنی­داری را نشان داد. بیشترین تنفس میکروبی خاک، زیست توده میکروبی خاک و نسبت برابری زمین در جذب عناصر غذایی از الگوی کشت مخلوط دو ردیف بزرک + دو ردیف باقلا همراه با کاربرد کودهای زیستی به دست آمد. به­طور کلی چنین استنباط می­شود که این الگوی کشت (۲:۲) همراه با کاربرد کود زیستی به دلیل  بالا بودن نسبت برابری زمین در جذب عناصر غذایی و بهبود بیولوژیکی خاک توصیه می­شود.

تلقیح میکروبی, تنفس خاک, زیست توده میکروبی خاک, قارچ میکوریزا, کلروفیل برگ