نیر محمدخانی - استادیار مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه و بنیاد ملی نخبگان
علی یکتا - مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه

پوسیدگی معمول ریشه ناشی از قارچ Bipolaris sorokiniana، یکی از مهم­ترین بیماری های گندم می باشد که با توجه به خاک زی بودن این بیماری، به وسیله کنترل شیمیایی به راحتی خنثی نمی­شود. در این تحقیق اثر اسانس زیره سبز، رزماری و اسانس ترکیبی این دو گیاه بر رشد گندم تحت تنش بیماری القا شده با قارچ Bipolaris sorokiniana مطالعه شد. اسانس بسیاری از گیاهان دارای اثرات ضد قارچی هستند. جهت استحصال اسانس از روش تقطیر با آب توسط کلونجر استفاده شد و پس از به دست آوردن اسانس، جداسازی ترکیبات توسط کروماتوگرافی گازی - طیف سنجی جرمی (GC-MS) نشان داد که بیشترین ماده تشکیل دهنده اسانس زیره ۳-Caren-۱۰-al (% ۱۳/۲۷)، برای رزماری ۱R-à-Pinene (%۸۲/۱۴) و همچنین ۳-Caren-۱۰-al (% ۱۲) بیشترین ماده تشکیل دهنده اسانس زیره و رزماری در ترکیب باهم می باشد .نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اسانس ترکیبی زیره سبز و رزماری بیشترین تاثیر را در جلوگیری از کاهش طول ریشه، وزن خشک ریشه، سطح برگ و کاهش رشد قارچ داشت. البته اسانس زیره سبز اثر معنی­داری در حفظ وزن تر و خشک شاخساره و همچنین محتوای آب نسبی برگ تحت تنش بیماری داشت. همبستگی مثبت معنی داری (۰۵/۰> P) بین فاکتورهای رشدی مختلف مشاهده شد.

اسانس, بیماری, ضد قارچ, رزماری, قارچ Bipolaris sorokiniana, گندم