بهمن پاسبان اسلام - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
امیرحسن امیدی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

پژوهش با هدف ارزیابی ویژگی­های زراعی و گزینش ژنوتیپ­های متحمل به­خشکی گلرنگ برای کشت در اراضی شور و کم­بازده اجرا گردید. آزمایش در قالب کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در اراضی شور (هدایت الکتریکی ۷/۶ دسی زیمنس بر متر) ایستگاه خسروشاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ پیاده گردید. فاکتور اصلی تنش خشکی با سطوح  بدون تنش و تنش از گل دهی تا رسیدگی دانه و فاکتور فرعی پانزده لاین و رقم­ پاییزه گلرنگ بودند. نتایج نشان دادند وقوع خشکی از مرحله گل­دهی با کاهش تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه، باعث کاهش معنی­دار عملکرد دانه و روغن در ژنوتیپ­های گلرنگ شد. چنین نتیجه­گیری می­شود که اثر خشکی روی عملکرد دانه و روغن در گلرنگ از طریق این دو بخش عملکرد دانه بود. صفات مذکور بین ژنوتیپ­ها نیز تفاوت معنی­داری داشتند. نتایج گروه­بندی ژنوتیپ­ها با استفاده از تجزیه کلاستر و روش وارد، آنها را در دو گروه با عملکرد­های پایین­تر ( پرنیان، K.H.Y.۲۳ و K.M.S.۵۶) و بالا­تر (بقیه ژنوتیپ­ها) قرار داد. در هر دو شرایط عادی و تنش خشکی همواره بیشترین عملکرد دانه و روغن به ژنوتیپ­های Mexico۱۸۹، K.H.Y.۲، K.M.S.۳۸، گل­مهر و Mexico۲۹۵ تعلق گرفت. به­نظر می­رسد این لاین­ها برای کشت در اراضی کم­بازده و شور با شرایط اقلیمی مشابه منطقه آزمایش (در سیستم اقلیم­بندی کوپن سرد و نیمه خشک)، مناسب باشند.

اراضی شور, پرشدن دانه, تنش خشکی, درصد روغن, گلرنگ پاییزه