پروانه شمسی پور دهکردی - استادیار، گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
مرضیه انتظاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
رباب صحاف - دانشیار، مرکز مطالعات روانی- اجتماعی سالمندان، دانشکده علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران، ایران

مقدمه: طراحی برنامههای پیشگیری از استئوآرتریت زانو، مستلزم شناخت عوامل خطرزای آن است. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین ارتباط متغیرهای سن، شاخص توده بدنی (Body mass index یا BMI)، تحصیلات، افسردگی، فعالیت بدنی و جنسیت با میزان خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو در سالمندان بود.مواد و روش ها: ۲۲۰ سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو و ۲۲۰ سالمند سالم به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه جمعیت شناختی، مقیاس افسردگی سالمندان (Geriatric Depression Scale یا GDS) و پرسش نامه بین المللی فعالیت بدنی مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: ارتباط همه متغیرها با میزان خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو، با استفاده از آنالیز رگرسیون لجستیک مدل پیش رونده و نسبت شانس بررسی شد. بین متغیرهای سن و جنسیت با خطر ابتلا به استئوآرتریت ارتباط معنی داری وجود داشت و زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به آسئوآرتریت بودند (۰۵۰/۰ > P). اضافه وزن و چاقی در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو بیشتر از سالمندان سالم مشاهده شد (۰۰۱/۰ > P). سطوح افسردگی ارتباط معنی داری را با خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو نشان داد (۰۰۵/۰ > P). سطوح فعالیت بدنی با خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو ارتباط معنی داری داشت و تعداد سالمندان غیر فعال مبتلا به استئوآرتریت زانو بیشتر از سالمندان سالم بود. هرچه سطح تحصیلات افزایش می یابد، احتمال ابتلا به استئوآرتریت زانو کمتر می شود و افراد با سطح تحصیلات پایینتر از دیپلم، شانس بیشتری برای مبتلا شدن به استئوآرتریت زانو داشتند (۰۵۰/۰ > P).نتیجه‎گیری: جنسیت، چاقی، افسردگی، عدم فعالیت بدنی، افزایش وزن، تحصیلات پایینتر از دیپلم و عدم بینش و آگاهی، از جمله عوامل خطر برای مستعد کردن افراد جامعه به استئوآرتریت زانو می باشد.

استئوآرتریت, زانو, سالمند, فعالیت بدنی