رعنا قدرتی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، پردیس دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
شهرام آرمیده - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، پردیس دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
مریم فروزان - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ارومیه، ایران.
چی پی میچاود - گروه حشره شناسی، دانشگاه ایالتی کانزاس، مرکز تحقیقات کشاورزی هیس- کانزاس- امریکا.

چکیدهزنبور پارازیتوئیدTrichogramma brassicae  یکی از مهمترین دشمنان طبیعی مهار زیستی مرحله تخم آفات گیاهی می­باشد. پرورش این پارازیتوئید روی میزبان­های مختلف و برهم­کنش آن با قارچ بیمارگر حشرات  Metarhizium anisopliae در کنترل آفات حایز اهمیت می­باشد. لذا، این قارچ بیمارگر به همراه زنبور پارازیتوئید تریکوگراما می­تواند در مدیریت تلفیقی افات مورد استفاده قرار گیرد. در این بررسی تاثیر غلظت­های قارچ M. anisopliae جدایه M۱۴ روی تخم­های پارازیته شده بید آرد Ephestia kuehniella و بید غلات Sitotroga cerealella، ترجیح تخم­ریز زنبور پارازیتوئید و درصد تفریخ آن روی میزبان ها، همچنین ترجیح تخم­ریزی زنبور پارازیتوئید روی تخم­های بید آرد و بید غلات آلوده به غلظت­های مختلف جدایه قارچی و تیمار شاهد مطالعه شد. تجزیه پروبیت داده­های حاصل از تاثیر غلظت­های قارچ روی تخم­های بیدآرد و بید غلات حاوی زنبور پارازیتوئید بیشترین مرگ و میر یا کاهش تفریخ زنبور پارازیتوئید روی بید آرد مشاهده شد. در آزمایش ترجیح میزبانی به روش انتخابی و غیر انتخابی بیشترین تعداد تخم پارازیته شده و خروج زنبور پارازیتوئید در تخم بید آرد ثبت شد. در بررسی اثر غلظت­های مختلف جدایه قارچ بر میزان پارازیته شده تخم­های بید آرد و بید غلات نشان داد در غلظت­های پایین بین تیمارها و شاهد اختلاف معنی­داری وجود ندارد. اما در غلظت­های بیشتر اختلاف معنی­داری مشاهده شد. بطوریکه، میانگین تعداد تخم پارازیته شده در تیمار شاهد بیشتر بود. نتایج حاصل از پژوهش حاضر موید آن است که در استفاده دو عامل زیستی باید توجه بیشتری به برهم­ کنش میان آنها معطوف شود.

کلمات کلیدی: ترجیح میزبانی, دشمنان طبیعی, مهار زیستی, برهم­کنش, پرورش