ارزیابی مقاومت برخی ارقام گندم به نژاد غالب قارچ عامل بیماری لکه خرمایی در استان اردبیل

چکیدهدر این بررسی ۹۶ جدایه قارچ Pyrenophora tritici-repentis از استان اردبیل جمع آوری و شناسایی شد. از این تعداد ۳۰ جدایه با توجه به نتایج داده های مولکولی و نیز در نظر گرفتن منطقه جغرافیایی، برای بررسی های تعیین نژاد در گلخانه انتخاب گردید. تنوع ژنتیکی بین سه جمعیت قارچ شامل پارس آباد، گرمی و بیله سوار استان اردبیل مشاهده شد. طی بررسی تنوع ژنی میزان جریان ژنی (Nm) برابر با ۶۸۹۰/۱ و میزان Gst برابر با ۲۲۸۴/۰ محاسبه گردید. میزان تنوع ژنتیکی برای کل جمعیت (Ht) برابر با ۲۹۹۳/۰ بود. ضمنا PhiPT برابر با (۰۱۰/۰= < p) ۲۵۹/۰ برآورد گردید. طبق نتایج آنالیز واریانس مولکولی ۷۴% از واریانس ژنتیکی به درون جمعیت ها و فقط ۲۶% واریانس کل به بین جمعیت ها مربوط بود. نژاد یک به عنوان نژاد غالب بیماریزا در استان اردبیل برای ارزیابی مقاومت ۴۰ رقم رایج گندم در گلخانه استفاده شد. استقرار آلودگی روی گیاهچه های گندم در گلخانه از طریق مایه زنی سوسپانسیون کنیدی قارچ و نیز تزریق عصاره فیلترشده انجام گرفت. میانگین شاخص بیماری در ارقام مختلف محاسبه و مقایسه گردید. نتایج واکنش ارقام نشان داد ۹۰% ارقام رایج گندم نسبت به عامل بیماری در گروه حساس قرار دارند. چهار رقم مروارید، مغان ۳، احسان و دریا نیز که جمعا ۱۰درصد ارقام مورد بررسی را شامل می شدند در گروه مقاوم قرار گرفتند. استفاده از این ارقام مقاوم برای مناطق مستعد شیوع بیماری توصیه می گردد. همچنین منابع مقاومت به دست آمده از این پژوهش، می توانند در برنامه های به نژادی نیز مورد استفاده قرار گیرند.

Keywords:

کلمات کلیدی: تنوع ژنتیکی , رقم , مقاومت , نژاد , Pyrenophora tritici-repentis