فاطمه هنرمند گل بته - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
علی افشاری - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
علی ندیمی - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
محمود جوکار - موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان، ایران.

چکیدهذخیره ­سازی در سرما یک روش رایج برای نگهداری طولانی مدت دشمنان طبیعی در انسکتاریوم­ ها می­ باشد. در این پژوهش، تخم­ های یک و دو روزه بالتوری سبز برای مدت زمان ­های سه، پنج، هفت، ۱۰، ۱۴، ۲۱ و ۳۰ روز در دمای پنج درجه­ سلسیوس ذخیره­ سازی شدند و سپس، درصد تفریخ تخم ­ها، زنده ­مانی و طول دوره­ نشوونمای لاروها و شفیره­ ها و طول عمر و زادآوری حشرات کامل بررسی شدند. ­ذخیره­ سازی تخم­ های یک و دو روزه در یخچال تا هفت روز بر درصد تفریخ آن­ها تاثیر منفی نداشت (به ترتیب با ۵/۳۷ و ۲/۳۹ درصد تفریخ) اما در مدت­ زمان­ های طولانی­ تر، درصد تفریخ تخم ­ها به طور معنی­ داری کاهش یافت و پس از ۳۰ روز ذخیره­ سازی، به صفر رسید. تاثیر سن تخم­ های ذخیره ­سازی شده بر درصد تفریخ آنها به مدت­ زمان ذخیره­ سازی بستگی داشت به طوری که تا ۱۴ روز ذخیره­ سازی، بین درصد تفریخ­ تخم ­های یک­ و دو روزه اختلاف معنی ­داری وجود نداشت اما در مدت زمان ۲۱ روز، درصد تفریخ تخم ­های دو روزه کم­تر از تخم ­های یک ­روزه بود. ذخیره ­سازی تخم ­های یک روزه تا ۱۴ روز و تخم ­های دو روزه تا ۱۰ روز بر زنده­ مانی لاروها تاثیر منفی نداشت اما طول دوره­ نشوونمای لاروی در تخم ­هایی که سه روز ذخیره ­سازی شده بودند، به طور معنی­ داری بیشتر شد. ذخیره­ سازی تخم ­های یک روزه برای هفت روز و تخم­ های دو روزه برای سه روز زادآوری بالتوری ­های ماده را به ترتیب ۵/۳۷ و ۱/۶۶ درصد کاهش داد. بر اساس نتایج این پژوهش، ذخیره­ سازی تخم­ های یک روزه­ بالتوری سبز در دمای پنج درجه­ سلسیوس حداکثر به مدت پنج روز توصیه می­ شود و با توجه به کاهش شدید طول عمر و زادآوری بالتوری­ های ماده پس از ذخیره­ سازی تخم­ های دو روزه، ذخیره­ سازی آنها در یخچال توصیه نمی ­شود.

کلمات کلیدی: پرورش انبوه, دشمن طبیعی, سرمادهی, کنترل بیولوژیک, ماندگاری