هادی شهاب غیور - دانشجوی دکتری، گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
اروج ولیزادگان - دانشیار گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
شهرام آرمیده - استادیار گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده سوسک چهار نقطهای حبوباتCallosobruchus maculatus  و شپشه گندم Sitophilus granarius از مهمترین آفات انباری هستند که با تغذیه از دانههای حبوبات و غلات موجب خسارتهای سنگین میشوند. بهدلیل اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن آنها نسبت به ترکیبات تدخینی رایج، جایگزین کردن ترکیبات مناسب دیگر در امر کنترل ضروری میباشد. تحقیقات نشان داده است که اتمسفر تغییر یافته میتواند موجب مرگ و میر تعداد زیادی از گونههای آفات انباری شود. لذا در این تحقیق، اثر این روش بر پایه استفاده از گازهای دی­اکسیدکربن و آمونیاک در داخل شیشههای بیهوازی علیه حشرات کامل سوسک چهار نقطهای حبوبات و شپشه گندم به تنهایی و در ترکیب با هم، مورد بررسی قرار گرفت. میزان مرگ و میر بعد از ۲۴ ساعت ثبت گردید. مقادیر LC۵۰ دی­اکسیدکربن روی حشرات کامل سوسک چهار نقطهای حبوبات و شپشه گندم به ترتیب برابر با ۵۳/۱۳۲۲ و ۹۶/۱۲۸۳پیپیام به دست آمد. این مقادیر برای گاز آمونیاک روی دو آفت مذکور بهترتیب برابر با ۲۴/۲۵۰ و ۷۹/۳۶۶ پیپیام بود. مرگ و میر ناشی از اختلاط گاز دی­اکسیدکربن و آمونیاک (در مقادیر LC۲۵) روی حشرات کامل سوسک چهار نقطهای حبوبات و شپشه گندم بهترتیب ۶۷/۸۶ و ۳۳/۹۳ درصد برآورد شد. اثر غلظتهای ۷۲/۲۲۳۸ و ۷۸/۳۶۳۰ پیپیام گاز دی­اکسیدکربن و غلظتهای ۵۸/۴۲۶ و ۵۵/۵۴۹ پیپیام گاز آمونیاک روی جوانه زنی لوبیا چشم بلبلی و گندم نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. در تمامی موارد میزان جوانهزنی بذور بالای ۹۸ درصد بود.

کلمات کلیدی:اتمسفر تغییر یافته, جوانهزنی بذر, سوسک چهار نقطه ای حبوبات, شپشه گندم