الهام روزدار - دانشجوی دکتری حشره شناسی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
بهزاد حبیب پور - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
محمدسعید مصدق - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
محمد محمودی سورستانی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده در این پژوهش پس از تهیه فرمولاسیون هایی از اسانس های پونه Mentha longifolia، نعناع فلفلی Mentha piperita  و لعل کوهستان Oliveria decumbens ، کیفیت فرمولاسیون های ساخته شده بر اساس روش FAO بررسی شد. سپس کارایی حشره کشی این ترکیبات در مقایسه با آفت کش های دایابون و استامی پرید علیه پوره سن اول و حشرات کامل شپشک آردآلود پنبهPhenacoccus solenopsis  در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش های مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. تعداد پوره سن اول و حشره کامل شپشک در نوبت های یک روز قبل و سه، هفت و چهارده روز بعد از تیمار شمارش شد. میزانLC۵۰  فرمولاسیون پونه، نعناع فلفلی، لعل کوهستان، دایابون، دایابون+ روغن کنجد و استامی پرید در آزمایشگاه روی حشرات کامل شپشک با گذشت ۴۸ ساعت از زمان تیمار به ترتیب ۵۵/۱۶۴، ۴۱/۱۷۱، ۹۲/۱۹۵، ۸۵/۶۱۷۷،  ۵۸/۳۳۱۶ و ۲۸/۶۹ میلی گرم بر لیتر و میزان همین شاخص در مورد پوره های سن اول به ترتیب ۷۷/۴۹، ۱۳/۵۵، ۳۲/۶۵، ۱۰/۴۲۵۶، ۸۹/۲۱۵۹ و ۴۵/۱۶ میلی گرم بر لیتر برآورد شد. نتایج زیست سنجی مزرعه ای نشان داد که اسانس های فرموله شده اثرات قابل قبولی روی مراحل رشدی شپشک آردآلود پنبه داشتند. آفت کش استامی پرید سمیت بیشتری نسبت به سایر ترکیبات داشت اما با گذشت زمان اثر آن کاهش یافت. نتایج به طور کلی نشان داد اسانس های فرموله شده به عنوان ترکیبات امیدبخش شناخته شده و می توانند به عنوان یک فرآورده کاربردی در مدیریت تلفیقی این آفت مورد استفاده قرار گیرند.

کلمات کلیدی: اسانس های گیاهی, استامی پرید, دایابون, شپشک آردآلود پنبه, فرمولاسیون