میثم آقاجانی - کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور قزوین و نماینده اعزامی جمهوری اسلامی ایران در ماموریت مشترک حفظ صلح سازمان ملل متحد و اتحادیه آفریقا در دارفور سودان از سال ۲۰۱۷ الی ۲۰۱۹

کشوری که پس از درگیری، از خشونت طولانی نظامی رنج میبرد، احتمالا منجر به تکه تکه شدن ساختارهایاقتصادی، اجتماعی، امنیتی و سیاسی جامعه خود خواهد شد. جوامع مخالف سابق، احتمالا تنش های خود را همچنانخواهند داشت و بی اعتمادی حتی بعد از درگیری های داخلی نیز ادامه دارد. با توجه به این موضوع، هدف اصلیعملیات های حفظ صلح، تشویق جوامع متخاصم به برقراری ارتباط و معامله با یکدیگر در چارچوب توافقنامه صلحخواهد بود. توافقنامه صلح بیان می کند که منافع و اختلافات سیاسی به اشکال مسالمت آمیز در کنار رقابت و همکاری،موثر باشد. کارشناسان خلع سلاح باید این کانال های مسالمت آمیز را جذاب تر کنند تا برای دستیابی به منافع گروهی،رقابت مسالمت آمیز، جایگزین سلاح شود.یکی از اقداماتی که پس از حضور نیروهای حافظ صلح در مناطق درگیر صورت میگیرد خلع سلاح، رفع حالتفوق العاده، استقرار مجدد و صلح سازی پس از جنگ، به عنوان بخشی از فرایند تبدیل جنگ به صلح می باشد.خلع سلاح، گرفتن سلاح از گروه های شبه نظامی، نظامی و غیرنظامیان است. آنها سلاح، مهمات و تجهیزات خودرا قبل از رفع حالت فوق العاده رها می کنند. سلاح و تجهیزات ممکن است بر اساس مفاد توافقنامه صلح تخریبشده یا مجددا تحت شرایط خاصی، تخصیص داده شود. رفع بسیج عمومی تخلیه رسمی و کنترل شده مبارزان فعالاز گروه های مسلح و فرآیند تبدیل مبارزان به غیرنظامیان است. استقرار مجدد فرآیندی است که در آن مبارزان سابقبه حالت وضعیت عادی مثل غیرنظامیان در میآیند و کسب اشتغال و درآمد پایدار شامل آنها می شود.یک خلع سلاح موفق در حالتهای مختلف همیشه وابسته به نوع درگیری و ماهیت صلح بوده است و هیچگاهنوع آنها یکسان نخواهد بود. یک فرد متخصص در این زمینه، تجارب زیادی را کسب می کند تا بتواند برای عملیاتبعدی، خود را با شرایط موجود وفق دهد.

خلع سلاح، رفع حالت فوق العاده، استقرار مجدد، سازمان ملل متحد، عملیات حفظ صلح، حقوق بشر