حمید امیدی - دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه تهران

انسان شناسی را باید به مثابه فرانظریه برای حقوق بشر تلقی کرد فرانظریه ها به بخشی به بخش هستی شناسی،معرفت شناسی و روش شناسی تقسیم می شوند. انسان شناسی اما مبنا و بنیاد هر نظریه ای در علوم انسانی است، چنانکهحقوق بشر بدون مبادی انسان شناختی امکان بروز و ظهور معرفتی ندارد. به عبارت دیگر بین انسان شناسی حقوقبشر پیوندی ناگسستنی وجود دارد، چه مبنای حقوق بشر را حقوق طبیعی بدانیم یا تلقی پوزیتیویستی از آن داشتهباشیم و یا در سایه مکتب تاریخی بدان بنگریم.انسان در جهان نگرش اسلامی جانشین خدا و به مثابه خلیفه الله است که همین جانشینی به او کرامت ذاتیبخشیده است و به واسطه کرامت ذاتی هر انسان تنها از حیث انسان بودن برخوردار از حقوقی است که آنرا حقوقبشر مینامیم و چنانچه به دلیل اصل آزادی و عاملیت در جامعه و سیر تاریخی جوامع او را برخوردار از آزادی هایعمومی بنیادین نموده است.انسان اسلامی در سطح تکوینی و وجودی بشر نام دارد که بر آنها تفاوت و درجاتی حاکم نیست، هر انسان بهمثابه بشر حق دارد واجد حقوقی از حیث انسان بودن باشد اما در جایگاه خود انسانی می توان انسانها را متفاوت ازهم دانست. انسان اسلامی به واسطه برخورداری از فطرت با حقوق فطریه ارتباط مییابد حقوقی که همان حقوقطبیعی در زبان معاصر حقوق بشر است. این مقاله در پس پاسخ به این پرسش است که آیا حقوق بشر برخواسته ازانسان به طور عام و انسانشناسی در جهان نگرش اسلامی وجود دارد. پاسخ سوال در قالب فرضیه هایی پاسخ مثبتبه این سوال است. یعنی انسان شناسی به مفهوم عام و انسان شناسی در جهان نگرش اسلامی میتواند مبنای شکل گیریحقوق بشر و آزادی های عمومی باشد.

انسان، انسان شناسی، حقوق بشر، کرامت ذاتی، آزادی های عمومی