رضا دریکوندی - دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه شیراز
شکرالله خاکرند - دانشیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه شیراز

پایه­گذاری حکومت صفوی توسط شاه اسماعیل در سال ۹۰۷ قمری حساسیت همسایگان سنی مذهب را برانگیخت. در این بین ازبکان با داعیه­های مذهبی و توسعه طلبی های ارضی حملات مختلفی را به شهرهای مختلف خراسان از جمله مشهد تدارک دیدند که در این تهاجمات بارگاه رضوی نقش مهمی ایفا کرد. پژوهش پیش­رو به روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر متون کتابخانه­ای درصدد پاسخ به این سوال است که بارگاه رضوی در این منازعات چه جایگاهی داشته است؟ یافته­ها حاکی از این واقعیت است که بارگاه رضوی نه تنها از روند این منازعات تاثیراتی پذیرفته بلکه بر جریان آن­ها نیز اثر گذاشته است؛ بدین ترتیب که تهاجمات ازبکان به مشهد موجب دستبردهای گوناگون آن­ها به بارگاه رضوی شد؛ اما همین تهاجمات زمینه­ای برای توجه بیشتر شاهان صفوی به مسئله زیارت مشهد و بازسازی حرم مطهر را فراهم کرد. همچنین صفویان توانستند از ظرفیت­های متعدد بارگاه رضوی به منظور مقابله با ازبکان استفاده کنند.

مشهد, منازعات سیاسی مذهبی, بارگاه رضوی, ازبکان, زیارت