اصغر طهماسبی بلداجی - دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک
سید ابراهیم مرتضوی - دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

مناظرات امام رضا (علیه السلام) با گروه‎های مختلف در موضوعات گوناگون، گنجینه‎ای از معارف رضوی است که از عالم آل محمد (صلی الله علیه وآله) به یادگار مانده است. در این مناظرات، مباحث مختلف از معارف دین اسلام بیان گردیده که پاس خ به شبهات و سوالات و روشنگری در مسائل دینی از مباحث مهم مورد بحث در این گفتمان‎ها بوده است. توجه به اهداف امام (علیه السلام) از این مناظرات و نتایج این گفتگوها حایز اهمیت است زیرا علاوه بر تبیین و تشریح معارف رضوی، چیدمان مناظره مطلوب و خداپسندانه در هر عصری را نیز ترسیم می‎نماید. بر همین اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی غایت­شناسانه، مناظرات رضوی را بررسی و در ابعاد دینی، اجتماعی و سیاسی به رهاوردها و نتایج این مناظرات اشاره کرده است. نتیجه آنکه، امام(علیه السلام) در این مناظرات اهدافی را دنبال می‎کردند که مهم­ترین آنها عبارتند از: هدایت افراد مناظره‎کننده، تبیین معارف دین، شبهه­زدایی از معارف دین، تبیین جایگاه و مقام اهل بیت (علیهم السلام) و فرهنگ‎سازی مناظره مطلوب در جامعه. کاربست این اهداف و رهاوردها در عصر حاضر دو نتیجه مهم به‎دنبال خواهد داشت: نخست، به ترویج و تبلیغ معارف دین و پاسخگویی به شبهات در قالب مناظره کمک می­کند. دوم، توجه به این اهداف و رویکردها و به‎کارگیری آنها، فرهنگ‎سازی مناظره مطلوب و نتیجه‎بخش در سطوح مختلف جامعه از ابعاد دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را به‎دنبال خواهد داشت.

امام رضا (علیه السلام), مناظرات رضوی, رهاوردهای غایی, کاربست مناظرات, تبیین معارف دین