تحلیل نشانه معناشناسانه نظام گفتمان امام رضا (علیه السلام) (پژوهش موردی: دعای طلب باران)
عنوان مقاله: تحلیل نشانه معناشناسانه نظام گفتمان امام رضا (علیه السلام) (پژوهش موردی: دعای طلب باران)
شناسه ملی مقاله: JR_FHNG-8-29_002
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_FHNG-8-29_002
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
علی اکبر نورسیده - استاد یار زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
رقیه پوربایرام الوارس - دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه سمنان
خلاصه مقاله:
علی اکبر نورسیده - استاد یار زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
رقیه پوربایرام الوارس - دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه سمنان
نشانه معناشناسی از جمله ابزارهای ارزیابی چگونگی تولید و دریافت معنا در تحلیل گفتمان است. این دانش نوین با پشتسرنهادن نشانهشناسی کلاسیک، مجال را برای بروز نشانه ها با مدلول های نو در مسیری استعلایی فراهم می آورد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و بهمنظور بررسی نشانه معناشناسانه گفتمان امام رضا(ع)، «دعای طلب باران» برای بررسی انتخاب شده است. این دعا بهدلیل داشتن ماهیت گفتمان روایی، حاوی شوش ها و کنش های متعدد و ارزشمحور است و از این لحاظ برای بررسی نشانه معناشناسانه نظام های حاکم در آن شایسته توجه است. امام رضا (ع) بهعنوان وارث و پرچمدار امامت، مانند سایر ائمه (ع) وظیفه انتقال و ترویج مفهوم امامت را بر دوش می کشد. ایشان برای تحقق این مهم از روش های متعددی بهطور واضح و پنهان بهره می گیرند اما در مواجهه با مامون مانند برخی ائمه (ع)، شیوه تقیه را برمیگزینند و القای غیرمستقیم آموزه های مورد نظر خود یعنی هژمونی امامت از طریق «دعای باران» را انتخاب میکنند. این پژوهش چگونگی رقم خوردن هژمونی مطلوب امام رضا (ع) یعنی ابلاغ و ترویج امامت فراخور زمان را نشان می دهد. برای شناساندن این هژمونی نیازمند ابزاری هستیم که با کنکاش انواع گفتمان، ما را با پاسخی مناسب مواجه کند. نشانه معناشناسی بهعنوان ابزاری دقیق میتواند ما را در تحقق این مهم یاری کند. در این جستار، انواع نظام های گفتمانی از قبیل نظام کنشی، نظام عاطفی و نظام تنشی و شگردهای پردازش مفهوم، انتقال پیام و ارتباط با مخاطب در متن «دعای باران» ارزیابی و نشان داده شده است که امام رضا (ع) از نظام های گفتمان چگونه بهره می گیرد و به تبیین حقانیت ولایت خود و خاندان مطهرشان می پردازد و گفتمان ولایت را هژمونیک می نماید.
کلمات کلیدی: نشانه معناشناسی, نظام های گفتمان, هژمونی, امام رضا (ع), دعای طلب باران
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1594532/