ابوالفضل حیدری - دانشیاروعضوهیئت علمی دانشگاه زابل دانشکده هنرومعماری گروه معماری
جمشید داوطلب - دانشیاروعضوهیئت علمی دانشگاه زابل دانشکده هنرومعماری گروه معماری
محمدعلی سرگزی - استادیاروعضوهیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشکده هنرومعماری گروه مرمت

مسکن روستایی در منطقه سیستان را میتوان به دو گونه مسکن بومی و مسکن جدید تقسیم کرد مسکن بومی این منطقه که یکی از بادخیز ترین مناطق ایران بوده و سهمناک ترین باد ایران با نام باد ۱۲۰ روزه سیستان در آن میوزد با محوریت پاسخگویی به مشکلات اقلیمی از جمله باد توسط معماران بومی طراحی شده است. گونه دیگر مسکن جدید روستایی است آغاز شکل گیری و روند رو به رشد این مسکن به اوایل دهه ۷۰ و پس از وقوع سیل در سالهای ۶۸ ۶۹ و ۷۰ بر میگردد پس از تخریب تعداد زیادی از خانه های بومی در اثر سیل دولت تصمیم به بازسازی پس از سانحه در این منطقه گرفت و مسکن جدید روستایی سیستان شکل گرفت. مقاله حاضر به بررسی کالبدی دو نمونه مسکن بومی و مسکن جدید روستایی پرداخته و در تلاش است با مقایسه کالبدی این دو مسکن به نقاط قوت و ضعف هر یک از این مسکنها دست یابد. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از برداشتهای میدانی به شناخت کالبد هر یک از این دو مسکن پرداخته شده است. مطالعات نشان میدهد که علیرغم اینکه مسکن جدید روستایی منطقه دارای مقاومت مناسب در برابر سیل و زلزله است؛ اما به دلیل کم توجهی به مسائل اقلیمی دارای شرایط آسایش حرارتی مناسبی نبوده و ضروری است تا راه حلهای اقلیمی که در مسکن بومی توسط مردم منطقه استفاده میشده است در مسکن جدید احیا گردد.

سیستان -مسکن بومی- مسکن جدید- بادهای ۱۲۰ روزه -کالبد معماری