سلیمه سایری - دانشجوی دکتری تاریخ تشیع اثناعشری، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
نعمت الله صفری فروشانی - استاد گروه تاریخ اسلام، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران
محمدحسن نادم - دانشیار گروه شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
الیاس عارف زاده - استادیار گروه ادیان ابراهیمی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

تعبیر «اهل البیت» یکی از تعابیر کلیدی در شناخت آموزه های شیعی است. این تعبیر در طول تاریخ دچار تطور مفهومی شده است. علت این تطور تاثیر کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن در حوادث تاریخی است. در نوشتار حاضر، تطور مفهومی این تعبیر در هفت قرن نخست هجری و در چهار دوره نبوی، خلفای راشدین، خلافت اموی و خلافت عباسیان بررسی می شود. به نظر می رسد در تمام دوره ها مفهوم «اهل البیت» میان معنای لغوی، قبیله ای، عقیدتی و دینی داد و ستد می شده است. سرانجام، در قرن هفتم هجری مفهوم حقیقی «اهل البیت» در معنای اصطلاحی ای که پیامبر (ص) تبیین کرده بود، استقرار می یابد.

اهل البیت, تطور مفهومی, قرن اول تا هفتم هجری, انگاشت لغوی, انگاشت حقیقی