فاطمه ابهر زنجانی - کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد(مسئول)

جشن ها در تقویم ایران باستان از پرتکرارترین مراسم ها هستند که با مطالعه و تحلیل آن ها، می توان به فرهنگ و نوع نگاه مردمان این دوران نسبت به مسایل پی برد. یکی از مسائل مهم در مطالعه جشن های ایرانی، پژوهش در باب دلایل ماندگاری آن ها در طول زمان است و اینکه انسان به چه علت به برگزاری این رسم رغبت داشته و نسبت به آن پایبند بوده است. اقتصاد به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های انسان باستان، مبحثی است که می تواند دلیلی بر بزرگداشت شب یلدا و جشن سده باشد. این پژوهش با هدف تحلیل تاثیر اقتصاد بر جشن های ایرانی به مطالعه دو جشن شب یلدا و سده می پردازد. سوال این پژوهش این است که امر اقتصاد و تلاش برای بقاء در زندگی انسان کشاورز، تا چه حد در بزرگداشت شب یلدا و جشن سده تاثیر داشته است؟ پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت، کاربردی بوده و جمع آوری داده ها با روش گردآوری کتابخانه ای و تحلیل با روش کیفی و رویکرد واقع گرایانه صورت می پذیرد. این پژوهش نشان می دهد که خورشید و آتش نزد ایرانیان باستان مقامی والا داشته و مقدس بوده اند. خورشید جنبه حیات بخشی داشته و باعث باروری گیاهان و زمین شده و آتش نیز سرما و تاریکی را که از اعمال اهریمن هستند، از بین می برد. هم خورشید و هم آتش با اعمال خود به کشاورزی رونق می بخشند و به بقاء زندگی انسان کشاورز مدد می رسانند. پس بزرگداشت هر دو جشن تاثیر مستقیم بر اقتصاد و بقاء زندگی انسان کشاورز دارد.

شب یلدا، سده، جشن، اقتصاد