محمدرضا علیزاده - دانشجوی سابق دکتری دانشگاه تربیت مدرس
سعید مینایی - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
تیمور توکلی هشتجین - استاد دانشگاه تربیت مدرس
محمد هادی خوش تقاضا - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

ریشک زدایی شلتوک با استفاده از ماشین ریشک زن فرایندی است برای افزایش یکنواختی در آهنگ تخلیه و انتقال شلتوک از مخازن، بالابر ها، و ناودانی ها.  در این تحقیق، اثر رقم و سرعت گردشی تیغه های ریشک زن و نیز تاثیر رطوبت شلتوک بر پارامتر های عملکردی ماشین ریشک زن بررسی شده است.  داده ها بر اساس آزمایش فاکتوریل با سه فاکتور رقم در دو سطح (هاشمی و بینام)، سرعت گردشی تیغه های ریشک زن در پنج سطح (۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰، و ۱۰۰۰ دور بر دقیقه)، و رطوبت شلتوک در چهار سطح (۹، ۱۱، ۱۳، و ۱۵ درصد بر پایه تر) بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار جمع­آوری شد.  نتایج نشان داد که اثر رقم در سطح احتمال ۵ درصد بر بازده ریشک زنی و در سطح احتمال ۱ درصد بر ترک دانه، اثر سرعت گردشی بر بازده ریشک زنی، شلتوک شکسته، و پوست کنده در سطح احتمال ۱ درصد و بر ترک دانه در سطح احتمال ۵ درصد، و اثر رطوبت بر بازده ریشک زنی و شلتوک شکسته در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار است.  با افزایش سرعت گردشی تیغه از ۶۰۰ به ۱۰۰۰ دور بر دقیقه، بازده ریشک زنی ماشین ریشک زن از ۳۳/۴۵ به ۳۳/۸۰ درصد، شلتوک شکسته از ۵۹/۰ به ۱۴/۱ درصد، شلتوک پوست کنده از ۵۶/۰ به ۱۱/۱ درصد، و شلتوک ترک دار از ۵۰/۵ به ۶۷/۷ درصد افزایش می­یابد.  با افزایش رطوبت شلتوک از ۹ به ۱۵ درصد بر پایه تر، بازده ریشک زنی ماشین ریشک زن از ۰۳/۷۵ به ۹۰/۵۷ درصد، شلتوک شکسته از ۹۲/۰ به ۷۷/۰ درصد، شلتوک پوست کنده از ۸۱/۰ به ۷۴/۰ درصد، و شلتوک ترک دار از ۷۳/۶ به ۱۰/۶  درصد کاهش می­یابد.  بازده ماشین در ریشک زنی رقم هاشمی به طور معنی دار بیش از شلتوک رقم بینام است.  در فرایند ریشک زنی شلتوک دو رقم مورد آزمایش سرعت گردشی حدود ۸۰۰-۷۰۰ دور بر دقیقه و رطوبت ۱۱-۹ درصد بر پایه تر مناسب می باشد.