محمد جلینی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تاثیر مقدار آب آبیاری و روش آبیاری قطره­ای روی عملکرد انگور و تعیین کارآیی مصرف آب است.  آزمایش در قالب بلوک­های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلمکان وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان پیاده شد.  فاکتورهای طرح  شامل مقادیر آب در سه سطح (۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد آب مورد نیاز گیاه) و استفاده از آبیاری قطره­ای به دو روش (قطره­ای و تیپ) بود.  فاصله نهال­ها روی ردیف ۲ متر و فاصله ردیف­ها از هم ۵/۲ متر انتخاب گردید.  برای هر تیمار ۴ ردیف با ۶ نهال روی هر ردیف در نظر گرفته شد.  در فروردین ماه ۱۳۷۸ نهالهای ریشه­دار انگور رقم سلطانی (کشمشی) غرس شد.  روش آبیاری در سال ۱۳۷۸ سطحی بود و سیستم آبیاری قطره­ای و تیپ از سال ۱۳۷۹ اجرا شد.  نیاز آبی انگور از سند ملی آب استخراج و با در نظر گرفتن درصد سایه انداز، میزان آن در هر آبیاری تعیین شد.  عملکرد انگور در سال­های ۷۸، ۷۹ و ۸۰  قابل توجه نبود.  نتایج آنالیز مرکب عملکرد در سال­های ۸۱، ۸۲ و ۸۳  نشان داد که بین دو روش آبیاری قطره­ای و تیپ از نظر آماری اختلاف معنی­داری وجود ندارد، اما بین سطوح مختلف آب مصرفی اختلاف معنی­دار است.  سطوح ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد آب مصرفی  به ترتیب با عملکرد ۵۹۷/۸ ، ۷۰۵/۷ و ۸۲۷/۴ تن در هکتار در گروه­های آماری A ، B و C  قرار گرفتند.  عملکرد در دو سطح ۷۵ و ۵۰ درصد آب مصرفی نسبت به سطح ۱۰۰ درصد به ترتیب حدود ۱۳و ۴۳ درصد کاهش داشته است.  از نظر کارایی مصرف آب نیز بین روش­های آبیاری اختلاف معنی­دار وجود نداشت ولی بین درصد مقادیر آب آبیاری در سطح ۱ درصد اختلاف معنی­دار بود.  سطح ۷۵ درصد آب مصرفی با میزان کارایی ۸۴۴/۱ کیلوگرم انگور به ازای یک مترمکعب آب بیشترین مقدار را دارا بود و بعد از آن سطوح ۵۰ و ۱۰۰ درصد آب آبیاری به ترتیب با کارایی ۷۲۰/۱و ۵۷۴/۱ کیلوگرم بر مترمکعب قرار گرفتند، به عبارت دیگر، کارایی مصرف آب در سطوح ۷۵ و ۵۰ درصد آب مصرفی نسبت به سطح ۱۰۰درصد به ترتیب حدود ۱۷و ۹ درصد بیشتر بوده است.  نتایج این پژوهش بیانگر آن است که در مواقعی کمبود آب جدی نیست آبیاری کامل و در زمان مواجه با کمبود آب، سطح ۷۵ درصد آب مصرفی با توجه به میزان عملکرد، میزان آب مصرفی، و کارایی مصرف آب قابل توصیه است.