تاثیر نقش های مختلف عامل های آموزشی در چندرسانه ای ها بر یادگیری، یادداری و درگیری تحصیلی دانش آموزان در درس علوم پایه ششم دبستان

پیشینه و اهداف: ورود فناوری های نوین تغییر و تحولات فراوانی را در فرایند یادگیری دانش آموزان ایجاد کرده است، از جمله این فناوری ها چندرسانه ای آموزشی است که هدف آن کمک به یادگیری یادگیرندگان است. از جمله اصول و معیارهای تولید چندرسانه ای استفاده از عامل آموزشی در طراحی آن است. عامل آموزشی یک شخصیت انیمیشنی است که حرف می زند و در برنامه های رایانه ای اموزشی تعبیه شده است و به ارائه محتوای چندرسانه ای و یا مشارکت دانش آموزان در یادگیری کمک می کند. با اینکه پژوهش های زیادی با هدف بررسی تاثیر عامل آموزشی در آموزش شده است؛ اما در خصوص به کارگیری تاثیر چندین عامل آموزشی با نقش های مختلف در چندرسانه ای ها آموزشی، پژوهشی صورت نگرفته است. در مطالعه حاضر با استفاده از چندرسانه ای دارای یک عامل آموزشی و چندرسانه ای دارای سه عامل آموزشی به بررسی تاثیر عامل های آموزشی بر یادگیری، یادداری و درگیری تحصیلی دانش آموزان در درس علوم پرداخته شد.روش ها : جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از بین کلاس های پایه ششم مدارس شهر خرم آباد، سه کلاس ۳۰ نفره انتخاب و  به صورت تصادفی در گروه های آزمایش قرار گرفتند. روش تحقیق، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. ابزار پژوهش شامل آزمون یادگیری محقق ساخته، آزمون یادداری و پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو بود که ضریب پایایی با معیار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه درگیری تحصیلی ۸۲۱/۰ محاسبه شد. محیط یادگیری گروه های آزمایش به صورت همزمان و جداگانه به مدت چهار جلسه با استفاده از ابزار چندرسانه ای آموزشی محقق ساخته تحت تاثیر وجود عامل های آموزشی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون شاپیرو-ویلکز نشان می دهد که برابری واریانس ها برقرار بود و نرمال بودن توزیع داده ها تایید شد. با توجه به یافته های بدست آمده از آزمون همگنی واریانس ها، مفروضه همگنی واریانس ها مورد تایید قرار گرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان می دهد بین نمرات درس علوم تجربی در گروه های ازمایش یک و دو با گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد(۴۲/۶۸F= ، ۰۵/۰P<) و استفاده از عامل های آموزشی نسبت به عدم استفاده از عامل آموزشی بر یادگیری تاثیر معنادار دارد. تفاضل میانگین نمرات پس آزمون یادگیری دانش آموزانی که با یک عامل آموزشی آموزش دیدند(گروه آزمایش یک) با دانش آموزانی که با سه عامل آموزشی با نقش های مختلف آموزش دیدند (گروه آزمایش دو) ۳۵/۹- بود و با اطمینان ۹۵% استفاده از سه عامل آموزشی در مقایسه با استفاده از یک عامل آموزشی اثربخش تر است و موجب یادگیری بهتر درس علوم می شود. در متغیر یادداری، نتایج نشان می دهد که بین نمرات گروه های ازمایش (۱ و۲) و گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد(۶/۷ F=، ۰۵/۰ P<) و استفاده از عامل های آموزشی نسبت به عدم استفاده از عامل های آموزشی بر یادداری تاثیر معناداری دارد و وجود عامل های آموزشی در فرایند آموزش موجب ماندگاری بهتر اطلاعات در حافظه درازمدت می شود. اختلاف میانگین نمرات آزمون یادداری دانش آموزان گروه آزمایش یک با دانش آموزان گروه آزمایش دو، ۹۲۸/۰- بود و بین استفاده از سه عامل آموزشی نسبت به استفاده از یک عامل آموزشی تفاوت معناداری وجود ندارد. در متغیر درگیری تحصیلی، بین نمرات گروه کنترل و گروه های آزمایش ۱ و ۲ تفاوت معناداری وجود دارد(۲۴/۷ F=، ۰۵/۰P<) و استفاده از عامل های آموزشی نسبت به عدم استفاده از عامل آموزشی بر درگیری تحصیلی تاثیر معناداری دارد و دانش آموزان گروه های آزمایش ۱ و ۲ که با عامل های آموزشی آموزش دیدند، درگیری بیشتری در تکالیف و وظایف تحصیلی دارند. تفاضل میانگین نمرات درگیری تحصیلی دانش آموزان گروه آزمایشی ۱ با دانش آموزان گروه آزمایشی ۲، ۰۸/۹- بود و با ۹۵% اطمینان استفاده از سه عامل آموزشی با نقش های مختلف نسبت به استفاده از یک عامل آموزشی اثربخش تر است و موجب درگیری فعالانه تر و بیشتر دانش آموزان گروه آزمایشی ۲ در انجام تکالیف تحصیلی درس علوم می شود.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر نقش اثرگذار چندرسانه ای های دارای عامل های آموزشی و نقش های متنوع عامل آموزشی در افزایش یادگیری، یادداری و درگیری تحصیلی دانش آموزان در درس علوم پایه ششم ابتدایی بود. از این رو بهتر است در طراحی و تولید چندرسانه ای ها به تنوع نقش های عامل های آموزشی توجه شود.

Keywords:

عامل آموزشی , چندرسانه ای آموزشی , درگیر سازی تحصیلی , یادگیری