روح اله انصاری - کارشناسی ارشد معماری

خانه های مسکونی در گذشته مکانی جهت گردهم آمدن چند نسل بوده و با اهمیت دادن به میهمان و همسایهفضاهایی برای ارتباط بهتر با ایشان در نظرگرفته میشد. روابط جمعی از معیارهای خانه سنتی ایرانی است. امروزه تراکمجمعیت زیاد در مجتمع های بلند مرتبه مسکونی از کیفیت فضایی آن کاسته و روابط و تعاملات میان مردم را بسیارکاهش داده است. بنابراین کیفیت فضاهای باز میانی مجتمع های مسکونی می تواند عاملی اثرگذار در میزان تعاملاتاجتماعی ساکنین مجتمعهای مسکونی بلند باشد. امروزه با تغییر شکل محلات مسکونی به مجتمع های بلند مرتبهمسکونی، بسیاری از فضاهای شهری اجتماعی مردم حذف گردیده و با جایگزین شدن واحدهای کوچک آپارتمانی بهجای خانه های سنتی ایرانی، حیاط ها، ایوان ها، هشتی و درگاه تنها به راهرویی منتهی به چند واحد آپارتمانی بدلگشته است؛ فضاهای روابط و تعاملات میان همسایگان به حداقل ممکن رسیده و بدیهی است که آن نمی توان انتظارتعاملات اجتماعی عمیقی از ساکنین مجتمع های بلند مرتبه مسکونی داشت. نکته حائز اهمیت در اینجا پرداختن بهمجتمع ها جهت بهبود وضعیت آنها برای ارتقاء تعاملات اجتماع میان ساکنین می باشد. فضای باز و محوطه مجتمع-های مسکونی جایگاه ویژه ای در تحقق این امر خواهند داشت. چراکه فضای باز در مجتمع های مسکونی، محلی استکه مردم می توانند یکدیگر را ملاقات کنند و در زندگی جمعی خود در مجتمع همدیگر را ببینند و یا دیده شوند.به عبارت دیگر فضاهای باز نقش مرکزی را در زندگی جمعی بر عهده دارند. درعین حال فضای باز به عنوان تعدیل تراکمساختمانی و انسانی از اهمیت محسوسی برخوردار است. وجه مشترک فضای باز به صورت فضای ارتباط دهنده بینفعالیتهای مختلف که به صورت استخوان بندی خاص درون مجتمع های مسکونی نمایان می شود و بخشی از ساختار یافرم کلی کالبدی آن را مشخص می سازد. ترکیب فعالیت ها و فرصت های مشاهده و مشارکت در فضاهای باز به گسترشجامعه ی محلی و نهایتا هویت جمعی کمک خواهد کرد که عنصری ضروری در مناطق مسکونی می باشد. فضاهای بازمجتمع های مسکونی علاوه بر ارزش های عملکردی مذکور، حس هویت واحد همسایگی را پرورش میدهد که تاثیرزیادی در الگوهای ساختاری ساکنین دارد. فضاهای باز عمومی فرصت هایی برای گذراندن اوقات فراغت، نقاطی برایتوقف در محیط طبیعی، محل هایی برای برگزاری مراسم خاص و فرصت هایی برای تنفس در مجتمع مسکونی را فراهم می آورد.

تعاملات اجتماعی، محلات مسکونی، مجتمع های بلند مرتبه