حجت نادعلیپور - گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

هدف این نوشتار راهکارهای مشارکت اجتماعی شهروندان در اداره بهینه شهرها می باشد. مشارکت در کشور ما پدیده تازه ای نیست اما با رشد شهرنشینی و به تبع آن تغییر الگوی مشارکتی، لزوم بازبینی در این مفهوم و ارایه الگوی مناسب با نیازهای امروزی شهروندان احساس می گردد. اهمیت و ضرورت روی آوردن به مشارکت و توسعه مشارکتی در اندیشه ها و نظریه ها, همچنین در تلاش های سازمان ها و نهادهای بین المللی و ملی, بویژه در جهان سوم بازتاب دارد به طوری که می توان آن را در حوزه مسائل شهری و مدیریت شهری مورد توجه قرار داد. تجارب ایران و جهان نشان داده اند که با برنامه هایی آمرانه, یک جانبه, از بالا به پایین و بدون مداخله و نظرخواهی از مردم(به عنوان بهره برداران اصلی برنامه ها) نمی توان راه به جایی برد. چنین برنامه هایی به جای بهبود شرایط زیست و رضایت مردم, اسباب بی اعتمادی و ناامیدی آنان را نسبت به اداره مطلوب امور شهر توسط مدیران شهری را سبب شده است. لذا با توجه به چنین واقعیاتی, جای آن دارد که از راهکارهای مشارکت و در سطحی بالاتر, شراکت و توانمندسازی اجتماع محلی و نیروهای غیردولتی دخیل(شهروندان, بخش خصوصی, مالکین و غیره) مدد جست. در نتیجه می توان گفت از مهم ترین آثار مشارکت در فرایند برنامه ریزی و مدیریت شهری می توان به ایجاد علاقه و اعتماد در مردم برای توسعه و پیشرفت، و کاهش تمرکزگرایی اشاره کرد. بنابراین مهم ترین ابزار برای مدیریت شهری موفق، بهره گیری از مشارکت مردم است. برای تقویت و گسترش امر مشارکت مردم در برنامه ریزی، شناخت عوامل موثر بر این امر ضروری است. در همین زمینه مشارکت شهروندان در مدیریت امور شهری باید داوطلبانه و هدفمند صورت گیرد. در مرحله اول باید شناخت عوامل اثرگذار در مشارکت شهروندی، مورد توجه قرار گیرد و در مرحله دوم حفظ مشارکت در طرح ها و برنامه هایی است که اجرا شده است.

برنامه ریزی شهری