بررسی نحوه انتشار مواد آلی فرار از جایگاه های عرضه سوخت در سطح شهر تبریز

از مهم­ ترین آلاینده­ های هوا می­ توان به ترکیبات آلی فرار اشاره کرد که یکی از منابع انتشار این آلاینده ­ها جایگاه­ های عرضه سوخت در سطح شهر می ­باشند. در این مطالعه، میزان آلاینده ­های آلی فرار در ۱۶ جایگاه سطح شهر تبریز مورد بررسی اولیه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دقیق­تر ۴ جایگاه به­ عنوان نماینده تمامی جایگاه­ ها انتخاب شد و ارزیابی­ های بیشتر نیز در این جایگاه­ ها صورت پذیرفت. اندازه ­گیری­ ها در مدت ۸ ماه انجام شده، همچنین بازه زمانی روز به ۴ دوره تقسیم گردید. نتایج حاصل نشان داد که غلظت ترکیبات آلی فرار در داخل جایگاه­ های عرضه بنزین معمولا از حد استاندارد بیشتر بوده و میزان غلظت در نزدیک باک خودرو و در منطقه تنفس افراد در حال انجام عملیات سوخت­گیری، بسیار بالاتر از حد استاندارد می­ باشد. این میزان در جایگاه­ های آذربایجان، تعاونی ۱۰۶، تعاونی ۴۵ و مجید به ترتیب برابر ppm ۵/۱۰، ۲/۹، ۱/۱۵ و ۷/۲۷ به­ دست آمد. همچنین بیش­ترین فاصله تاثیرگذاری انتشارات ناشی از جایگاه ­ها تا حداکثر ۵۰ متری از جایگاه ­ها مشاهده گردید. مهم­ترین عوامل موثر در میزان انتشار آلاینده ­ها، میزان فروش هر جایگاه، همچنین وضعیت ساختمانی (بسته بودن فضای محیط)، تشخیص داده­ شد. بالاترین غلظت ترکیبات آلی فرار در زمان تخلیه تانکر انتقال سوخت در مخازن ذخیره جایگاه مشاهده گردید. برای بررسی توافق داده ­های تجربی با داده­ های آماری از روش طراحی آزمایش (نرم ­افزار Design Expert) استفاده گردید. غلظت ترکیبات BTEX نسبت به غلظت کل ترکیبات آلی فرار و همچنین غلظت ماده سمی بنزن نسبت به غلظت کل ترکیبات آلی فرار به ­ترتیب ۹/۷۱ و ۲۴ درصد به ­دست آمد.

Keywords:

ترکیبات آلی فرار , بنزین , جایگاه عرضه سوخت , .BTEX