مرتضی مظفری - استادیار، دانشکده زمین شناسی ، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران

در دهه های اخیر سطح آبزیرزمینی در بسیاری از دشت های حوضه آبریز بختگان کاهش یافته است . از تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی به عنوان دو عامل اصلی کاهش تراز آب آبخوانها یاد شده است . در این پژوهش به بررسی نقش عوامل اقلیمی بر تغییرات تراز آب زیرزمینی در ۲۱ آبخوان از حوضه آبریز بختگان پرداخته شده است . به این منظور، تغییرات دما و بارش در ۲۱ ایستگاه هواشناسی و نوسان تراز آب زیرزمینی در ۲۱ دشت در یک بازه زمانی ۴۴ ساله مورد بررسی قرار گرفته است . برای تعیین خشکسالی اقلیمی از شاخص بارش استاندارد شده و برای تعیین روند سری زمان ی متغیرهای مختلف از روش من - کندال استفاده شده است . شاخص بارش استاندارد محاسبه شده نشانگر شروع خشکسالی شدیدی از سال ۱۳۸۷ در حوضه آبریز است . بررسی تغییرات دما از گرم شدن حوضه به مقدار ۴/۰ درجه سانتی گراد در هر دهه خبر می دهد. نتیجه آزمون من کندال نشانگر وجود شیب منفی و روند کاهشی در سری زمانی بارش تمام ایستگاهها و تراز آب زیرزمینی همه دشت های حوضه مورد پژوهش است . یافته های این پژوهش نشان می دهد که علاوه بر کاهش بارش در اثر تغییرات اقلیمی ، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی به منظور توسعه کشاورزی نیز از جمله دلایل مهم کاهش تراز آب زیرزمینی دشت های حوضه آبریز بختگان است .

حوضه آبریز بختگان، تغییر اقلیم ، آزمون من کندال، شاخص بارش استاندارد، آب زیرزمینی