مرتضی مظفری - استادیار، دانشکده زمین شناسی ، دانشکدگان علوم، دانشگاه تهران

رودهای کر و سوند مهمترین رودخانه های حوضه آبریز بختگان (در استان فارس) هستند که نقش مهمی در توسعه کشاورزی استان و تغذیه دریاچه های بختگان و طشک دارند. طی دهه های اخیر این دو رود با بحران کم آبی و حتی خشکیدن مواجه شده اند. این پدیده سبب به هم خوردن زیست بوم منطقه و بروز کاستی های اجتماعی ، بهداشتی و محیط زیستی شده است . در این پژوهش کوشش شده تا تاثیر تغییر اقلیم و ساخت سدهای درودزن، ملاصدرا و سیوند بر کاهش آورد رودخانه های کر و سیوند مشخص شود. دوره های خشکسالی و ترسالی رخ داده در بازه زمانی ۱۳۵۲ تا ۱۳۹۷ در حوضه آبریز بختگان با استفاده از شاخص های بارش و رواناب استاندارد شده مشخص شده است . به کمک نرم افزار آر-استودیو از آزمون من -کندال جهت تعیین روند متغییرها ی اقلیمی ، آورد رودخانه در هشت ایستگاه هیدرومتری ، و همچنین مقادیر ورودی ، خروجی و حجم آب موجود در مخزن سدها استفاده شده است . بررسی متغیرهای اقلیمی نشان می دهد که تغییرات بارش نقش بسیار مهمی در نوسان دبی رودخانه های حوضه آبریز بختگان دارد. با شروع خشکسالی اقلیمی از سال ۱۳۸۷ به این سو، مقدار بارش به میزان ۴۷ درصد و آبده ی رودخانه ها هبه میزان بیش از ۷۰ کاهش یافته است . افزایش حدود ۶۳ درصدی وسعت زمین های کشاورزی از سال ۱۳۸۷ به این سو پیرامون سرچشمه رودخانه کر و سیوند همراه با تغییرات اقلیمی منجر به خشکیدن رودخانه های حوضه آبریز بختگان شده است .

رودخانه های کر و سیوند، تغییر اقلیم ، سد سازی ، خشکسالی