مصطفی زمانیان - استادیار، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسین محمودی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- ژئوتکنیک، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تفاوت خصوصیات رفتاری مواد در جهتهای مختلف، ناهمسانی نامیده میشود. روند شکل گیری رسوبات بصورت طبیعی و متراکم نمودن لایه ها با اعمال بار در جهت قائم، بصورت مصنوعی، منجر به ایجاد ناهمسانی در لایه های خاک میشود. ناهمسانی ذاتی وابسته به بافت و ساختار ناهمسان خاک است که ناشی از شکل دانه ها و نحوه قرارگیری آنها در کنار یکدیگر است. به همین جهت ناهمسانی ذاتی ناشی از ماهیت انباشتگی ذرات در طول مدت رسوبگذاری است که در نتیجه آن ساختار خاک ناهمسان شکل میگیرد. در دهه های اخیر مطالعات زیادی روی ناهمسانی خاک صورت گرفته است. نتایج این مطالعات نشان میدهد که زاویه صفحه نه نشینی تاثیر قابل توجهی در سرعت موج برشی و مدول برشی حداکثر دارد و این تاثیر در در مقادیر کمتر خاک ریزدانه و در فشارهای محصورکن نده بالاتر محسوس تر است. مدول برشی حداکثر با افزایش زاویه صفحه ته نشینی کاهش مییابد. همچنین مشاهده شد که مخلوط دارای رس با پلاستیسیته بالاتر درجه کمتری از ناهمسانی را نشان میدهند. مقاومت برشی و تراکم پذیری خاک به شدت به جهت نمونه گیری یا زاویه صفحه ته نشینی بستگی دارد و با افزایش زاویه صفحه ته نشینی مقاومت برشی کاهش و مقدار نشست افزایش مییابد.

ناهمسانی ذاتی، رس، مدول برشی، مقاومت برشی، آزمایش المان خمشی