داود طهماسب زاده شیخلار - دانشیار مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
احد عظیمی آقبلاغ - دانشجوی دکتری مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سید طاهر سیدی نظرلو - دانشجوی دکتری مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سیامند قادری - دانشجوی دکتری مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

فراهم نمودن آموزش فراگیر، پایدار و قابل دسترس برای دانشجویان معلول، می­تواند ناشی از شناخت و حمایت از حقوق آنان باشد. هدف پژوهش حاضر، توصیف و فهم تجارب زیسته دانشجویان معلول جسمی – حرکتی، از مشارکت در آموزش فراگیر، در سطح آموزش عالی است. این پژوهش در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ با ابتنای بر پارادایم تفسیری و رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی، از نوع روان شناختی (علمی) انجام شد. از میان جامعه دانشجویان جسمی _ حرکتی، تعداد ۱۸ نفر از دانشجویان این طیف، با نوع معلولیت شدید و خیلی شدید، با استفاده از شیوه نمونه­گیری هدفمند انتخاب و در مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته مشارکت کردند. تجزیه وتحلیل داده­ها، هم زمان با جمع آوری داده­ها، به صورت دستی و با استفاده از الگوی پیشنهادی کلایزی[۱] انجام شد. راهبردهای اعتباربخشی به داده­ها با استفاده از روش­های بازنگری ناظرین، بازنگری مشارکت کنندگان، تخصیص زمان کافی برای جمع آوری داده­ها و درگیری مداوم و مثلث سازی محقق انجام شد. یافته­ها در مضمون­های اصلی «معنای تحصیل»، «موانع دسترس پذیری»، «هزینه تحصیلی»، «ارتباطات انسانی» و «نقش سازمانی» و چندین مضمون فرعی دیگر استخراج شد. نتایج گویای این نکته مهم است که علی­رغم وجود نیروی انگیزه درونی قوی در دانشجویان معلول، جهت اثبات توانمندی­های خود و همچنین فضای ارتباطی حمایتی در گروه­های غیررسمی، این محیط دانشگاهی معلول­کننده و غفلت سازمانی است که، به عنوان سد محکم در مقابل دانشجویان معلول قرار می­گیرد و مانع تحقق اهداف مدل اجتماعی معلولیت و آموزش فراگیر می­شود. نتایج به دست آمده، هشدار می­دهد که عدم مناسب­سازی محیط دانشگاه، موجب شکست برنامه­های درسی تجربه­­شده دانشجویان معلول جسمی- حرکتی خواهد شد.

آموزش فراگیر, دانشجویان معلول جسمی –حرکتی, پدیدارشناسی