محمد شجاعی - دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران
محمد اسدی - دانشگاه قم
عبدالله امیدی فرد - دانشیار، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران

از دیرباز میان فقها و دانشمندان اختلاف است که آیا در عقد نکاح، زوجه از حق حبس، متمکن است؟ یا قائل­شدن به آن، مبنای شرعی و وجاهت علمی ندارد؟ دلیل اختلاف علما، شباهت برخی از احکام نکاح به معاوضات است. ازاین رو، عده کثیری از فقها، عقد نکاح را معاوضه و یا در حکم معاوضه دانسته­ و مهر و بضع را با عوض و معوض در عقد بیع مقایسه کرده­اند. یافتن پاسخ به این اختلاف ریشه­دار، می­تواند گره­گشای بخشی از اختلافات امروزی زوجین باشد. حاصل پژوهش نشان می­دهد، حق حبس در عقد نکاح برخلاف حق حبس در معاملات، پشتوانه شرعی و قابل قبول ندارد و با تشیید و تحکیم مبانی خانواده و استواری روابط خانوادگی، مغایر است. اجماع فقها در اعصار مختلف نیز به دلیل وجود مستندات روایی، اجماع مدرکی بوده و محرز نمی­باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه­ای صورت گرفته است.

حق حبس, زوج, زوجه, نکاح, مشروع بودن