فاطمه محمودصالح - کارشناس ارشد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
محمد رعایایی اردکانی - استاد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده مقدمه: متیل ترشیاری بوتیل اتر (MTBE) مکمل اکسیژنی محلول و کم تجزیه پذیری برای سوخت است که به سرعت خاک و آب را آلوده می کند. این مطالعه با هدف جداسازی و شناسایی باکتری های تجزیه کننده MTBE از خاک پتروشیمی بندر امام خمینی (ایران) و همچنین یافتن بهترین دما و pH برای تجزیه MTBE انجام شد. مواد و روشها: نمونه ها از خاک آلوده خط تولید MTBE در شرکت پتروشیمی امام خمینی ماهشهر گرفته شد. غنی سازی و جداسازی باکتری های تجزیه کننده MTBE در محیط پایه نمکی (BSM) حاوی ۵۰ میلی گرم در لیتر MTBE و به دنبال آن، افزایش غلظت MTBE تا ۴۰۰ میلی گرم در لیتر طی ۵ مرحله غنی سازی انجام شد. فرایند تجزیه MTBE توسط باکتری جداشده با روش GC ارزیابی شد. جدایه تجزیه کننده MTBE با تکثیر و تعیین توالی ژن ۱۶S rRNA شناسایی شد؛ درنهایت، پتانسیل باکتری برای تجزیه MTBE در دماهای مختلف (۳۷-۲۵ درجه سانتی گراد) و مقادیر مختلف pH (۵/۷-۵/۶) تعیین شد. نتایج: باکتری تجزیه کننده MTBE به عنوان Azotobacter vinelandii شناسایی شد. نتایج تجزیه MTBE نشان دادند این باکتری یک سویه قدرتمند با قابلیت تجزیه ۲۹/۹۱ درصد MTBE در طول ۱۴ روز است. بیشترین تجزیه  MTBEتوسط باکتری در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد و ۷pH= بدون تفاوت معنی دار به دست آمد. بحث و نتیجهگیری: سویه Azotobacter vinelandii جداشده در بررسی حاضر، توانایی زیادی برای تجزیه MTBE طی ۱۴ روز انکوباسیون، بدون نیاز به افزودن سوبسترای هم تجزیه داشت و برای حذف این آلاینده از اکوسیستم های آلوده خاکی پیشنهاد می شود.

متیل ترشیاری بوتیل اتر, خاک, تجزیه زیستی, Azotobacter vinelandii