مهدیه طهماسبی - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز– ایران.
محمود علمی - استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی؛ تبریز- ایران (نویسنده مسئول).

هدف از تبیین این مقاله تعیین رابطه بین متغیرهای انضباط اجتماعی و جامعه­پذیری و ابعاد آن هست. متغیر انضباط اجتماعی نیز بر اساس نظریه پارسونز به عنوان متغیر ملاک مطرح است و متغیر جامعه­پذیری بر اساس نظریه­های کولی، مید و پارسونز به عنوان متغیر مستقل (پیش­بین) مطرح شده است. بر این اساس متغیر انضباط اجتماعی نیز شامل ابعاد نظم اقتصادی، نظم فردی، نظم در روابط خانوادگی، نظم اخلاقی و نظم تحصیلی است و متغیر جامعه­پذیری از ابعاد مسئولیت­پذیری، سازگاری، قانون­پذیری و بلوغ اجتماعی شکل گرفته است. حجم نمونه در این تحقیق به روش نمونه­گیری طبقه­ای متناسب با حجم نمونه از جامعه آماری دانش­آموزان دبیرستان­های دولتی شهر تبریز اخذ شده برابر با ۲۴۱ نفر است. در این تحقیق از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع­آوری داده­ها استفاده شده و برای بررسی پایایی ابزار تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده شده ­است. نتایج حاصل از تحلیل داده­­ها و یافته­های تحقیق حکایت از تایید فرضیه­های اصلی تحقیق دارد که به وجود تفاوت متغیر انضباط اجتماعی با متغیر جامعه­پذیری و ابعاد آن اختصاص دارد و تنها با بعد سازگاری تفاوت مشاهده نشد. بر این اساس بیشترین میزان تفاوت در ابعاد جامعه پذیری مربوط به متغیر مسئولیت­پذیری با ­انضباط اجتماعی است. هم­چنین، بر اساس نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه ابعاد نظم اقتصادی و نظم اخلاقی با میزان متغیر وابسته جامعه­پذیری و­ میزان آن تفاوت مشاهده شد. هم­چنین نتایج حاصل از ­بررسی رابطه متغیرهای زمینه­ای با­ متغیرهای تحقیق نشان­دهنده­ی این است که رابطه متغیرهای جنسیت و درآمد خانواده با ­متغیرهای تحقیق معنی­دار بوده و ­متغیرهای منزلت شغلی والدین، تحصیلات والدین، بعد خانواده و ­رشته تحصیلی رابطه معنی­داری با­ متغیرهای تحقیق نداشته­اند.

انضباط اجتماعی, جامعه پذیری, نظم و دانش آموزان