رضا کنعانی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
روح اله کیان فر - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
حسین جانمحمدی - استاد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
وو کیون کیم - دانشیار، گروه علوم طیور، کالج علوم کشاورزی و محیط زیست، دانشگاه جورجیا، ایالات متحده آمریکا
مجید علیایی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

آزمایشی به منظور بررسی تاثیر ویتامین D۳ و اسید لاکتیک بر عملکرد، کیفیت تخم مرغ و جوجه درآوری در مرغان مادر گوشتی انجام شد. تعداد ۲۴۰ قطعه مرغ و ۲۴ قطعه خروس مادر گوشتی سویه راس ۳۰۸ به مدت ۱۲ هفته (از سن ۴۹ تا ۶۱ هفتگی) در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ۲×۲ شامل دو سطح ویتامین D۳ (۳۵۰۰ و ۵۵۰۰ واحد بین المللی) و دو سطح اسید لاکتیک (صفر و ۵۰۰ میلی گرم در کیلوگرم) در چهار تیمار، شش تکرار و ۱۰ قطعه مرغ و یک قطعه خروس به ازای هر تکرار استفاده شد. در طول دوره آزمایش، صفات عملکرد تولید و جوجه درآوری ثبت، و هر ۲۸ روز یک­بار، تعداد چهار عدد تخم مرغ از هر تکرار برای بررسی کیفیت داخلی و خارجی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر اصلی ویتامین D۳ در سطوح بالاتر، وزن تخم مرغ را تحت تاثیر قرار داد و باعث کاهش وزن تخم­ مرغ  شد (۰۵/۰>P). اثر اصلی ویتامین D۳ در سطوح بالاتر سبب افزایش pH سفیده و کاهش pH زرده شد و درصد پوسته، ضخامت پوسته و وزن مخصوص تخم مرغ را افزایش داد (۰۵/۰>P). افزودن اسید لاکتیک باعث بهبود عملکرد شد  (۰۵/۰>P). همچنین اسید لاکتیک، جوجه درآوری و ضخامت پوسته را افزایش و تعداد تخم مرغ های شکسته را کاهش  داد (۰۵/۰>P)، اما اثر آن بر سایر صفات، معنی دار نبود. اثر متقابل ویتامین D۳ و اسید لاکتیک بر فراسنجه­های عملکردی، اندازه تخم مرغ و کیفیت پوسته، معنی­دار بود (۰۵/۰>P)،  به­طوری ­که در سطوح پایین ویتامین D۳، افزودن اسید لاکتیک باعث بهبود عملکرد و ضخامت پوسته شد و درصد شکستگی پوسته را کاهش داد (۰۵/۰>P). بنابراین استفاده از اسید لاکتیک و ویتامین D۳ سبب افزایش درصد تولید، ضخامت پوسته، کاهش شکستگی تخم مرغ، بهبود ضریب تبدیل غذایی و همچنین افزایش تعداد جوجه تولیدی به ازای هر مرغ در اواخر دوره تولید مرغان مادر گوشتی شد.

اسید لاکتیک, پوسته تخم مرغ, تخم مرغ قابل جوجه کشی, مرغ مادر گوشتی, ویتامین D۳