غلامحسین طهماسبی - استاد، بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
رحیم عبادی - استاد، گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسن بانه - استادیار، بخش ژنتیک و اصلاح نژاد، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
شبنم پری چهره - استادیار، بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمد بابایی - مربی، بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
عین الله سیفی - کارشناس، بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
علی سرتیپ پور - کارشناس، بخش زنبور عسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

تحقیق حاضر با هدف بررسی عملکرد ملکه های اصلاح شده طرح اصلاح نژاد زنبورعسل ایران در مقایسه با ملکه های شاهد در زنبورستان های بخش خصوصی طی نسل چهاردهم تا هفدهم انجام شد. برای ارزیابی ملکه ها، پرسشنامه­های خاصی طراحی و در اختیار زنبورداران استان های مختلف قرار گرفت تا ملکه های لایه سوم طرح را در کنار ملکه های شاهد ارزیابی نمایند. نتایج کلی نشان داد که کلنی­های دارای ملکه­های طرح به­طور معنی­داری (۰۵/۰>P) از نظر صفت بچه­دهی، تولید عسل، رفتار تهاجمی و رفتار آرامش نسبت به کلنی­های دارای ملکه­های بخش خصوصی دارای برتری بودند. اثر نوع ملکه بر صفات آرامش، رفتار تهاجمی،  بچه­دهی و تولید عسل معنی­دار بود (۰۱/۰>P). همچنین اثر معنی­دار زمان بر صفات آرامش، رفتار تهاجمی، بچه­دهی و تولید عسل (۰۱/۰>P) و برای صفت زمستان گذرانی (۰۵/۰>P) مشخص شد. همچنین اثر متقابل نوع ملکه در زمان برای صفت آرامش (۰۱/۰>P) و برای صفات بچه­دهی و تولید عسل معنی­دار بود (۰۵/۰>P). با توجه به نتایج این مطالعه و پیشرفت مطلوب صفات بچه­دهی، رفتار تهاجمی، رفتار آرامش، تولید عسل و زمستان گذرانی، باید در ادامه طرح با تلاش در جهت تثبیت ژنتیکی این صفات و جلوگیری از هموزیگوتی آلل­های جنسی که تاثیر مستقیم در کاهش عملکرد کلنی­ها دارد و نیز استفاده از روش­های نوین اصلاح نژادی برای ایجاد کلنی­های سازگار با شرایط اقلیمی سال­های آتی و مشکلات جدید صنعت زنبورداری اقدام شود.

بچه دهی, تولید عسل, رفتار آرامش, رفتار تهاجمی, ملکه های اصلاح شده ایرانی