امین آور - دانشجوی دکتری تهدیدات امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی نویسنده مسئول
سیدمهدی رفیعی راد - دانشجوی دکتری تهدیدات امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی
محسن آقایی - استاد راهنمای مطالعه گروهی و دبیر گروه مدیریت راهبردی فضای سایبر

شبکه های اجتماعی، در بسیاری از ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به یکی از تهدیدهای جدی برای امنیت ملی کشورها تبدیل شده و شناسایی اثرات آن ها بسیار حائز اهمیت است؛ لذا پژوهش حاضر، باهدف پاسخگویی به این سوال که، «تاثیر شبکه های اجتماعی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟» و ارائه مدل مفهومی مناسب مبتنی بر روش نظریه پردازی داده بنیاد (تحلیل کیفی) انجام و موضوع فوق در پنج محور شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها (کنش ها و واکنش ها) و پیامدها مورد واکاوی قرار گرفت. در این راستا، ابتدا مبانی و ادبیات مرتبط، از طریق مشاهدات میدانی و مستندات کتابخانه ای جمع آوری و در نرم افزار مکس کیودا۱ درج و کلیه مفاهیم قابل توجه در موضوع پژوهش استخراج و کد گذاری شد و سپس، با تلفیق و خوشه بندی کدهای همسان، مقوله های کلان و عوامل اثرگذار احصاء گردید. به منظور اعتبار سنجی عوامل فوق، نتایج در گروه های کانونی متشکل از اساتید و کارشناسان مربوطه موردبحث و بررسی قرار گرفت و ۷۰ نفر از صاحب نظران این حوزه به عنوان نمونه آماری تعیین گردید و با اخذ نظریه های تخصصی توسط ابزار پرسشنامه (همچنین مصاحبه با ۱۵ نفر از صاحب نظران)، تجزیه وتحلیل کمی آن ها طبق «آزمون کای»، سطح معناداری و صحت عوامل ارزیابی شد. در ادامه نیز با دسته بندی عوامل در پنج محور شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها (کنش ها و واکنش ها) و پیامدها، «مدل مفهومی اثرگذاری شبکه های اجتماعی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» ترسیم و ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که شبکه های اجتماعی، تاثیرگذاری قابل توجهی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و روند تهدید آفرین آن نیز رو به افزایش است و به سمت تضعیف امنیت ملی پیش می رود. این مسئله در تمامی حوزه های امنیت ملی شامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی جریان داشته و روند استفاده مردم از شبکه های اجتماعی موجب افزایش شکاف میان حاکمیت و جامعه، کاهش نظارت و کنترل حاکمیت بر فعالیت های اقتصادی و اثرگذاری بر سبک زندگی و فرهنگ خواهد شد.

شبکه اجتماعی, امنیت ملی ج.ا.ایران, فضای مجازی