مینا معینی - دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی، گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
علی اکبر جعفری - عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

تاسیس بانک استقراضی روس در ایران، آغاز فصل جدیدی از توسعه طلبی ها و سیاست های سلطه جویانه این کشور در ایران بود که بر ارکان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این سرزمین تاثیرات عمیقی گذاشت. پس از افتتاح شعبه مرکزی بانک استقراضی در تهران، روسیه به تدریج شعبه های بانک خود را در ایالات با اهمیت، ازجمله ایالت های شمالی ایران، تاسیس نمود و بیش از پیش، نفوذ اقتصادی و سیاسی خود را توسعه داد. استرآباد به سبب موقعیت جغرافیایی اش و همجواری و ارتباطی که با روسیه داشت، مورد توجه ویژه آن ها قرار گرفت و از اولین ایالت هایی بود که شعبه بانک استقراضی در آن تاسیس گردید؛ اگرچه این بانک نه در مرکز این ایالت، بلکه در شهر ساحلی بندرگز که مهم ترین بندر تجارت خارجی استرآباد بود، تاسیس شد. چرایی انتخاب بندرگز به عنوان محل تاسیس بانک و فعالیت ها و کارکرد بانک در این ایالت و اینکه بانک چه تاثیری بر زندگی اهالی استرآباد گذاشت؟ سوالات اصلی این پژوهش است. پژوهش حاضر ضمن پاسخ گویی به سوالات فوق، عملکرد بانک استقراضی در ایالت استرآباد را به شیوه توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد بانک استقراضی در بندرگز، علاوه بر آنکه فعالیت های پولی و مالی انجام می داد، اقدامات سیاسی نیز داشت و در راستای اهداف سیاسی روسیه، ظلم و ستم فراوانی به اهالی روا داشت به طوری که آن ها را وادار به آتش زدن بانک نمود.

بانک استقراضی, استرآباد, بندرگز, روس ها, اعطای قرض, تصرف املاک