حسین جباری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر
مهناز کوشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گلستا

سیاست تمرکززدایی فضایی بر اساس ساختن شهرهای جدید، یکی از مستقیم ترین اشکال تمرکززدایی در کشورهای درحال توسعه شناخته می شود به دنبال پیدایش مسائل اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی در کلانشهرها و در نیتجه افت کیفیت زندگی در آنها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، راهبرد احداث شهرهای جدید با هدف تمرکززدایی از مادرشهرها انتخاب شد. شهرهای جدید پیش از انقلاب به استثنای شهرهای صنعتی، اغلب به صورت شهرک ها و مجموعه های مسکونی برای کارمندان دولت و کارکنان مراکز صنعتی در نواحی جدید شهرهای موجود و در حالی مرکز صنعتی به وجود آمده اند. در مراحل اولیه شکل گیری شهر جدید مهم است که پیش بینی های جمعیتی در راستای برنامه ریزی های آمایش سرزمین و منطقه ای صورت گیرد و دو روند قوی اطلاعات و مصرف که از مرکز سیستم اقتصادی جهانی پخش می شود درنظر گرفته شود. بنابراین روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی میزان موفقیت عملکرد شهرهای جدید چهار کلانشهر بزرگ کشور برای پالایش جمعیت در مجموعه شهری خود می باشد و در این راستا مشخص نمودن تفاوت بین شاخص ها مهم است، بر این اساس از روش امتیاز استاندارد شده که از این توانایی برخوردار است استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شهرهای جدید اطراف کلانشهرها بر اساس سیاست فضایی کارساز برای بالا بردن سطح زندگی و رفاه اجتماعی صورت گیرد و درنهایت برنامه ریزی ملی و منطقه ی سیاست ایجاد مراکز رشد جهت ایجاد فرصت های اشتغال برای شهرهای میانی به منظور جلوگیری از مهاجرت به کلانشهرها را در اولویت برنامه ریزی های خود قرار دهد.

شهرهای جدید، کلانشهرها، جذب جمعیت، تمرکززدایی، مدیریت کلانشهرها