اشکان احدی - دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه تهران، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمدتقی طباطبایی - استادیار فلسفه، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

ژیل دلوز همواره از طریق خوانش فیلسوفان دیگر، به­دنبال طرح و بسط مسئله­ ای در فلسفه خویش بوده است. بدین جهت، بسیار پیش می­ آید که در نسبت با مسئله خویش، بر مفهومی در اندیشه یک فیلسوف تاکید گذارد، که با وجود اهمیتش، در نظام فکری آن فیلسوف چندان برجسته نشده باشد. مفهوم اکسپرسیون، که دلوز آن را مبتنی بر خوانش اسپینوزا در کتاب اکسپرسیونیسم در فلسفه: اسپینوزا طرح کرده، از جمله چنین مفاهیمی است، که دامنه و وجوه گسترده­ای دارد. از آن­جا که نوشته حاضر در پرتو مسئله نسبت یگانگی و بسگانگی این مفهوم را بررسی می کند، لذا وجه منطقی این مفهوم در آن برجسته می­ گردد. این مقاله می­ کوشد نشان دهد که چگونه دلوز با استفاده از منطق اکسپرسیون،  اصالت یگانگی یا اصالت بسگانگی را کنار زده، و نسبتی درون­ ماندگار میان این دو مفهوم برقرار می­ سازد. برای این منظور، ابتدا تمایز و درعین­ حال هم­بستگی مولفه­ های سه ­تایی این منطق، از سه جهت متفاوت شرح می­ گردد. سپس نشان داده می­ شود که چگونه این هم­بستگی مبنایی برای برقراری نسبتی درون­ ماندگار میان مفاهیم یگانگی و بسگانگی، فراهم می­ سازد. بخش آخر نیز با درنظرگرفتن این منطق، به ­صورت تحلیلی، تفسیر دلوز از مفاهیم جوهر مطلق و تمایز واقعی صفات را بازسازی می­ کند، تا به­ صورت انضمامی نمونه­ ای از لوازم و نتایج دگرگون ­کننده آن را آشکار سازد.

منطق اکسپرسیون, بسگانگی, یگانگی, درون ماندگاری, جوهر مطلق, تمایز واقعی صفات