منصوره علی هاشمی اشتیانی - مدرس حوزه و دانشگاه
محمد علی مهدوی راد - دانشیار علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران mahdavirad@ut.ac.ir
محمدکاظم رحمان ستایش - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات و حوزه ی علمیه ی قم

«لحن گفتار خداوند» به معنای تعریض و فحوای کلام، از جمله صنایع قرآنی است که قرینه قرار گرفتن آن در فرایند تفسیر آیات، نوع رویکرد به فهم کلام الهی را متفاوت می سازد. در حالی که ساز و کار لحن گفتار، یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار کلام وحی به شمار می رود، متاسفانه مفسران چه قدیم و چه معاصر توجه بایسته و شایسته را به این مقوله نداشته اند، تا جایی که در مواردی تفسیرهایی کاملا مبهم ارائه شده که انتقال صحیح مفهوم را مختل ساخته است. جستار حاضر در روشی توصیفی تحلیلی با تبیین عناصر لحن، قرآن را به مثابه رخداد زبانی لحاظ کرده که به وسیله قرائن زبانی و برونمتنی، به بررسی لحن خداوند در تفسیر آیات قصص پرداخته است. بررسی انجام گرفته نشان می دهد که برخی آثار لحن در تفسیر قصص قرآنی عبارتند از: ایجاد لذت در شنونده و برانگیختن عواطف وی، عینیت یافتن داستان های قرآن، تبدیل متن تعلیمی به متن پرورشی، خیال انگیز ساختن داستان های واقعی قرآن .

لحن گفتار, تفسیر, قصص, زبان قرآن