انتقادات سازنده و مخرب و نقش آنها در تربیت اجتماعی از دیدگاه نهج البلاغه؛ زمینه ها، کارکردها و آسیب ها

Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 216

This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IUED-8-1_001

تاریخ نمایه سازی: 19 بهمن 1401

Abstract:

روایات نهج البلاغه در اوضاع گوناگون اجتماعی و سیاسی صادر شده اند و اطلاعات تربیتی سودمندی در اختیار خوانندگان قرار می دهند. یکی از مسائلی که در نهج البلاغه به آن پرداخته شده، موضوع انتقاد و انتقادپذیری است. از دیدگاه نهج البلاغه، انتقادات گوناگون را می توان به دو دسته کلی انتقادات سازنده/ مثبت و انتقادات مخرب/ منفی تقسیم کرد. هر یک از این انتقادات، زمینه هایی جهت بروز در جامعه دارند و نقش آنها در تربیت اجتماعی غیر قابل انکار است که در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به یادکرد آنها می پردازیم. اهم زمینه های انتقادات سازنده از نظر امام علی (ع) در نهج البلاغه عبارتند از: ریشه یابی ضعف و فساد، جامع نگری و تیزبینی، آزاداندیشی و پرهیز از هیجانات نااندیشیده، ترجیح منافع جمعی بر منافع فردی و وارستگی از غرض ورزی های سیاسی؛ چنان که قدرت طلبی و رقابت های سیاسی، بداندیشی و غرض‎ورزی، خام اندیشی و ساده لوحی، فضای ناسالم و بحران زده، و بخل و تنگ نظری، زمینه های بروز انتقادات مخرب به شمار می روند. کارکردهای تربیتی انتقادات سازنده نیز عبارتند از: اصلاح ضعف ها و کژی ها و رساندن جامعه به بلوغ فکری و فرهنگی، ایجاد زمینه بهره برداری بیشتر از سرمایه های اقتصادی و اجتماعی، تقویت سرمایه اجتماعی و همدلی بیشتر میان مردم و حاکمان، و نفی چاپلوسی و مجیزگویی؛ چنان که اهم آسیب های تربیتی انتقادات مخرب عبارتند از: از دست دادن فرصت ها و تخریب سرمایه های فردی و اجتماعی، جلوگیری از بالندگی و شکوفایی جامعه، مشوش شدن فضای جامعه و عدم امکان تشخیص درست از نادرست، و اختلال در روابط اجتماعی و تضعیف اخوت ایمانی.

Authors

عبدالهادی فقهی زاده

دانشگاه تهران

مجتبی محمدی انویق

دانشگاه ایلام

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • منابعقرآن کریم، ترجمه علی موسوی گرمارودی ...
  • نهج البلاغه، ترجمه علی موسوی گرمارودی ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل، المحکم والمحیط الاعظم، بیروت، دارالکتب ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، ۱۴۱۴ق ...
  • اسلامی، سیدحسن، انتقاد و انتقادپذیری، تهران، نشر عروج، ۱۳۸۸ش ...
  • اسلامی، سیدحسن، حکومت دینی و حق انتقاد، تهران، انتشارات باز، ...
  • اسلامی ندوشن، محمدعلی، «انتقاد سازنده»، نشریه نشر دانش، آذر و ...
  • ایمانی، محسن، «تربیت اجتماعی»، نشریه تربیت، اسفند ۱۳۶۶ش، شماره ۶، ...
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ...
  • جناتی، محمدابراهیم، «حقوق متقابل مردم و حاکمان»، نشریه علوم سیاسی، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۳۷۶ق ...
  • حق پناه، رضا، «انتقاد و انتقادپذیری»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، آذر ...
  • حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ...
  • حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم، دمشق، دارالفکر، ۱۴۲۰ق ...
  • خمینی، روح الله، صحیفه نور، تهران، موسسه تنظیم و نشر ...
  • دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، موسسه لغت نامه ...
  • زبیدی، سیدمرتضی محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، مقدمه الادب، تهران، موسسه مطالعات اسلامی ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، انتشارات ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم والملوک، بیروت، دارالکتب ...
  • طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق ...
  • غفارزاده، سعید، «نظارت، انتقاد و آزادی در حکومت اسلامی»، نشریه ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق ...
  • القرشی، باقر شریف، النظام التربوی فی الاسلام دراسه مقارنه، بی ...
  • مستفید، حمیدرضا، در محضر قرآن کریم، تهران، مرکز طبع و ...
  • مطهری، مرتضی، سیری در سیره ائمه اطهار (ع)، تهرن، صدرا، ...
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۴ش ...
  • معادیخواه، عبدالمجید، فرهنگ آفتاب، تهران، نشر ذره، ۱۳۷۴ش ...
  • مفید، محمد بن محمد، الامالی، تصحیح: حسین استادولی و علی ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین (ع)، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ...
  • نصراصفهانی، علی، «انتقاد سازنده با تاکید بر دیدگاه امام خمینی ...
  • نصر بن مزاحم، ابوالفضل، وقعه صفین، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، ...
  • وایزینگر، هندری، «قدرت انتقاد سازنده»، نشریه کار و جامعه، دی ...
  • وایزینگر، هندری، هیچ کس کامل نیست، ترجمه پریچهر معتمد گرجی، ...
  • Baron, R. A., “Negative effects of destructive criticism: Impact on ...
  • نمایش کامل مراجع