مریم اسمعیلی پرزان - دانش آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه فقه و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران،
فاطمه فلاح تفتی - استادیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه فقه و حقوق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

در مسیر یاددهی و یادگیری، محتوا اهمیت بسیاری دارد. از همین رو، یکی از مواردی که لازم است در یک تحلیل آموزشی به آن توجه شود، تحلیل محتوای درسی است. کتاب های درسی لازم است به جز انطباق با موازین یاددهی یادگیری، بر مبنای اصول تحلیل محتوا تدوین و گزینش و به شیوه مناسب ارائه شده باشند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اعتباریابی این اصول در کتاب دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه شیخ باقر ایروانی انجام گرفت. این کتاب تنها کتاب درسی ای است که براساس اصول و معیارهای تدوینی، تهیه شده و از دروس تخصصی مقطع سطح سه حوزه و کارشناسی ارشد دانشگاه است. روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی با دو شیوه ارزیابی علمی تالیفی و طراحی آموزشی و به گونه توصیفی   تحلیلی است؛ بدین صورت که علاوه بر تحلیل محتوایی کتاب، به شناسایی و اعتباریابی اقتضائات تدوینی نیز پرداخته شد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که این کتاب علی رغم آن که نسبت به کتا ب های دیگری که در این زمینه نوشته شده، برخوردار از ملاک های طراحی آموزشی بوده، لیکن در این مورد، ضعیف عمل کرده است و فاصله زیادی با استانداردهای تدوینی دارد و از لحاظ انطباق با معیارهای ارزیابی علمی تالیفی نیز در سطح متوسطی قرار دارد.

کتاب درسی, دروس تمهیدیه فی القواعدالفقهیه, تحلیل کیفی, ارزیابی علمی تالیفی, ارزیابی طراحی آموزشی